موسی بن یحیی برمکی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

برمکیان، خاندان بانفوذ ایرانی در دستگاه خلافت عباسی و صاحبان املاک بسیار در حرمین است. یکی از شخصیت‌های این خاندان، موسی بن یحیی برمکی است.

---

موسی که مأمون او را در شجاعت سرآمد دانسته است پس از ولایت بر طبرستان، به همراه برادر، در۱۷۶ و در روزگار شورش ابوالهَیذام، ولایت دمشق و شام یافت و به دمشق رفت و میان مُضریّه و یمانیّه صلح برقرار کرد. در۱۸۷، در سفر حج هارون بر موسی خشم گرفت، زیرا به سعایت علی بن عیسی بر این باور بود که وی در خراسان قصد شورش داشته است. پنهان شدن موسی در کوفه، که به انگیزه فرار از دیونش به طلبکاران بود، سوءظن خلیفه را بیش از پیش برانگیخت. گرچه با وساطت مادر فضل، موسی از مهلکه جست، اما این ماجرا نخستین رخنه در قدرت برمکیان و اولین نشانه سرانجام شومی بود که خلیفه تدارک دیده بود. او با دیگر برمکیان، پس از قتل جعفر، دستگیر شد. برخی به قتل او و دیگر فرزندان و اهل بیت برمکیان در حضور خلیفه اشاره کرده‌اند که درست نیست. محمد امین او را همراه برادرش، محمد، از زندان رقّه آزاد کرد. موسی در لشکرکشی غَسّان بن عَبّاد به هند با او همراه بود و در ۲۱۶ به حکومت بلاد سند رسید. او با راجه بالا جنگید و او را که حاضر بود پنج هزار درهم برای خلاصی خود بدهد، کشت. مأمون حکومت سند را به او داده بود. موسی در ۲۲۱ درگذشت.

---

پس از موسی، پسرش عمران بن موسی برمکی جای وی را در حکومت سند گرفت. معتصم بالله ولایت او را در منطقه سند پذیرفت. او پس از جنگ‌هایی در قیقان شهر بیضا را برای لشکر ساخت، سپس قَندابیل را گشود و آنگاه به غزای اَلْمید رفت. در فتنه میان نزاریان و یمانیان، به یمانیان گرایش یافت و سرانجام در ۲۲۶ در جنگ با عمر بن عبدالعزیز الهَبّاری کشته شد.
از میان بازماندگان، عباس بن فضل و احمد بن محمد، نوادگان یحیی، به یاری فضل بن سهل نزد مأمون رفتند و فضل با اشاره به حق این خاندان، مأمون را بر سر لطف آورد تا به این دو خلعت دهد و آنان را در زمره اطرافیان خود درآورد. سرگذشت داستان‌گونه عباس و اسماء، که ظاهراً فرزندان فضل بودند، در کتاب اخبار برامکه آمده است.

---