• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مواجهه پیامبر با بلاء و بیماری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


صبر و استقامت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در مواقع بلاء و مصیبت باعث شگفتی است. ایشان در مواقع بلاء با نماز خواندن و روزه‌ گرفتن از خداوند استعانت می‌جست و می‌فرمود مصائب انبیاء بیشتر از دیگران است.


مصیبت و بلا، اغلب مخصوص کسانی است که مورد عنایت و توجه خداوند باشند؛ خدا چون بنده‌ای را دوست بدارد او را در دریای رنج‌ها و سختی‌ها فرو می‌برد.
[۱] شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، مسکن الفؤاد، ص۸۰.    
تا به سبب پایداری و استقامتش، به کمالات ربانی دست یابد. لذا بعد از پیامبران و اولیاء الهی، اهل خیر و صلاح، بیش از همه در بلا و شدت افتاده‌اند و سختی کشیده‌اند،
[۲] کلینی، محمّد بن یعقوب، اصول کافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۶۵ش، ج۲، ص۲۵۲.    
تا به سبب استواری و ثبات قدم‌شان پالایش شده، وجودشان صیقل بخورد تا به کمالات الهی متصف گردند.

صبر و استقامت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بر مشکلات رسالت و هدایت مردم سبب شگفتی است؛ با اینکه خود فرموده بودند که در میان انبیای الهی، بیش از همه دچار بلا و مصیبت شده‌اند؛
[۳] الهندی، علاء الدین علی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، تصحیح صفوة السقا، بیروت، مؤسسه الرساله، چاپ پنجم، ۱۹۸۵، ج۳، ص۱۳۰.
[۴] ابن‌شهر‌آشوب، مناقب، قم، انتشارات علامه، ۱۳۷۹، ج۳، ص۲۴۷.    
[۵] اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه،ج۲، ص۱۰۳۱.    
کسی همچون او در راه حق شکیبا و پایدار نبود.
[۶] اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، ج۲، صپ۱۰۳۱.    

صبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در برابر سختی‌ها و مشکلات غم‌بار بسیار و نفسش در تمام احوال ساکن بود، در مصائب گله نمی‌کرد و از بزرگ و کوچکش شکایتی نداشت؛ در برابر شدائد ثابت قدم بود و مشکلاتش نمی‌افزود؛ مگر بر صبر او.
[۷] ما وردی،أبو الحسن علی بن محمد، اعلام النبوه، بیروت، دار مکتبة الهلال، ۱۴۰۹، چاپ اول، ص۲۱۷.    
هرگز از آن حضرت سستی مشاهده نشد، هرگز دلتنگی ننمود و هرگز شکایت نکرد.

به فرموده رسول‌ خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نشانه‌های انسان صابر عبارت‌اند از:
«علامة الصابر فی ثلاث: اولها ان لایکسل و الثانیه ان لایضجر و الثانیه ان لایشکو من ربّه تعالی، لانه اذا کسل فقد ضیّع الحق و اذا ضجر لم‌یودّ الشکر و اذا شکا من ربه عزوجل فقد عصاه»
[۸] صدوق،محمد بن علی‌، علل الشرایع، قم، مکتبة الداوری، ج۲، ص۴۹۸.    

«نشانه‌های انسان صابر در سه چیز است: اول آنکه سستی نمی‌کند، دوم آنکه دلتنگی نمی‌کند و سوم آنکه از پروردگارش شکوه نمی‌کند؛ زیرا اگر سستی کند حق را تباه می‌کند و اگر دلتنگی کند شکر او را به جا نیاورد و اگر شکوه کند مطمئناً پروردگارش را نافرمانی کند.»

پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرمودند: «هر عبدی که بر مصیبتی از مصائب صبر کند، از گناهانش بری و پاک می‌شود.»
[۹] طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، شریف رضی، ۱۴۱۲، ص۳۵۹.    

و نیز می‌فرمودند: «خدای متعال می‌فرماید هرگاه مصیبت بدنی یا مالی یا فرزندی به بنده خود فرستادم و او با بهترین وجهی از آن استقبال کرده، صبر پیشه کند فردای قیامت حیا می‌کنم، برای او ترازوی اعمال آماده سازم و دیوان اعمالش را بگشایم.»

هنگامی که رسول‌ خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را چیزی محزون می‌نمود، با روزه گرفتن و نماز خواندن در رفع آن استعانت می‌جست.
همچنین روایت شده که چون رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به مصیبتی گرفتار می‌شدند بلند می‌شدند و دو رکعت نماز می‌خواندند و این چنین دعا می‌کردند:
«اللهم قد فعلت ما امرتنا فانجزلنا ما وعدتنا؛
[۱۰] شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، مسکن الفؤاد، ص۵۶.    
[۱۱] نوری، حسین، مستدرک الوسائل، آل البیت، ۱۴۰۸، ج۶، ص۳۹۵.    
بار الها آنچه را که به ما دستور داده بودی انجام دادیم پس آنچه را که به ما وعده فرموده‌ای عملی گردان.». (اشاره به آیه ۴۵ سوره بقره و استعینوا بالصبر و الصلاة....).
روایت شده امام علی (علیه‌السّلام) هر گاه دچار مشکلی می‌شدند در آن روز هزار رکعت نماز می‌خواندند و به شصت مسکین صدقه می‌دادند و سه روز روزه می‌گرفتند.
به فرزندانش می‌فرمودند: «هر گاه دچار مشکلی شدید چنین کنید، همانا من پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را دیدم که چنین می‌کرد.»
[۱۲] نوری، حسین، مستدرک الوسائل، قم، آل البیت، ۱۴۰۸، ج۷، ص۵۴۶.    


همان‌گونه که شدت بلاها و مصیبت‌های حضرات انبیاء (علیهم‌السّلام) بیشتر از مردم عادی است، بیماری‌هاشان نیز سخت‌تر و شدیدتر از دیگر مردمان است.

۶.۱ - تب کردن پیامبر

از ابوسعید خدری نقل شده، در زمانی که رسول ‌خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) تب داشت، از روی لحاف دست بر بدن آن حضرت گذاشتم، حرارت بدن‌شان را از روی لحاف حس کردم. گفتم: یا رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) چقدر تب شما شدید است؟ فرمودند: ما چنین هستیم بلاها بر ما سخت‌تر است و پاداش ما هم دو برابر.
[۱۳] اسکافی، محمد بن همام، تمحیص،ص۳۴، قم، مدرسه امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، ۱۴۰۴.    
[۱۴] نوری، حسین، مستدرک الوسائل، آل البیت، ۱۴۰۸، ج۲، ص۴۳۵.    

از عایشه همسر پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نیز نقل شده که «احدی از مردم را ندیدم که بیماری‌اش شدیدتر از رسول‌ خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) باشد».
[۱۵] بخاری، سنن، تحقیق عبدالعزیز عبدالله بن بساز، بیروت، دارالفکر، ج۷، ص۷۵.


۶.۲ - استعانت به خدا در بیماری

حضرت هرگاه جوش کوچکی در بدن خود می‌دیدند، به خدا پناه می‌بردند و اظهار مسکنت و زاری در برابر خدا می‌نمودند. به او عرضه داشتند یا رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) چیز مهمی است؟ می‌فرمود: «اگر خدا بخواهد چیز کوچک را بزرگ و چیز بزرگ را کوچک خواهد نمود.»
[۱۶] بیهقی، ابوبکر، دلائل النبوه، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۵، چاپ اول، ج۱، ص۳۵۷.
[۱۷] طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، شریف رضی، ۱۴۱۲، ص۳۵۷.    


۶.۳ - پنهان کردن بیماری

پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بیماری‌هایشان را حتی الامکان پوشیده می‌داشتند و می‌فرمودند: «از گنج‌های نیکی، پنهان داشتن مصیبت‌ها، بیماری‌ها و صدقه است».
[۱۸] مفید، محمد بن نعمان، امالی، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳، ص۸.    
[۱۹] حرانی، حسن بن شعبه، تحف العقول، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۴، ج۱، ص۲۹۵.    

ایشان بیماران را به شکیبایی و سپاسگزاری، صدقه دادن و دعا کردن دعوت می‌کردند و از گلایه کردن برحذر می‌داشتند.
[۲۰] طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، شریف رضی، ۱۴۱۲، ص۳۵۹.    
[۲۱] کلینی، محمّد بن یعقوب، اصول کافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۶۵ش، ج۳، ص۱۱۶.    


۱. ↑ شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، مسکن الفؤاد، ص۸۰.    
۲. ↑ کلینی، محمّد بن یعقوب، اصول کافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۶۵ش، ج۲، ص۲۵۲.    
۳. ↑ الهندی، علاء الدین علی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، تصحیح صفوة السقا، بیروت، مؤسسه الرساله، چاپ پنجم، ۱۹۸۵، ج۳، ص۱۳۰.
۴. ↑ ابن‌شهر‌آشوب، مناقب، قم، انتشارات علامه، ۱۳۷۹، ج۳، ص۲۴۷.    
۵. ↑ اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه،ج۲، ص۱۰۳۱.    
۶. ↑ اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، ج۲، صپ۱۰۳۱.    
۷. ↑ ما وردی،أبو الحسن علی بن محمد، اعلام النبوه، بیروت، دار مکتبة الهلال، ۱۴۰۹، چاپ اول، ص۲۱۷.    
۸. ↑ صدوق،محمد بن علی‌، علل الشرایع، قم، مکتبة الداوری، ج۲، ص۴۹۸.    
۹. ↑ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، شریف رضی، ۱۴۱۲، ص۳۵۹.    
۱۰. ↑ شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، مسکن الفؤاد، ص۵۶.    
۱۱. ↑ نوری، حسین، مستدرک الوسائل، آل البیت، ۱۴۰۸، ج۶، ص۳۹۵.    
۱۲. ↑ نوری، حسین، مستدرک الوسائل، قم، آل البیت، ۱۴۰۸، ج۷، ص۵۴۶.    
۱۳. ↑ اسکافی، محمد بن همام، تمحیص،ص۳۴، قم، مدرسه امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، ۱۴۰۴.    
۱۴. ↑ نوری، حسین، مستدرک الوسائل، آل البیت، ۱۴۰۸، ج۲، ص۴۳۵.    
۱۵. ↑ بخاری، سنن، تحقیق عبدالعزیز عبدالله بن بساز، بیروت، دارالفکر، ج۷، ص۷۵.
۱۶. ↑ بیهقی، ابوبکر، دلائل النبوه، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۵، چاپ اول، ج۱، ص۳۵۷.
۱۷. ↑ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، شریف رضی، ۱۴۱۲، ص۳۵۷.    
۱۸. ↑ مفید، محمد بن نعمان، امالی، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳، ص۸.    
۱۹. ↑ حرانی، حسن بن شعبه، تحف العقول، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۴، ج۱، ص۲۹۵.    
۲۰. ↑ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، شریف رضی، ۱۴۱۲، ص۳۵۹.    
۲۱. ↑ کلینی، محمّد بن یعقوب، اصول کافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۶۵ش، ج۳، ص۱۱۶.    


پژوهه، برگرفته از مقاله«پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هنگام بلاء و بیماری»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۵/۱۴    


رده‌های این صفحه : امتحانات پیامبر | سیره اخلاقی پیامبر | سیره معصومان در برابر بلایا | سیره معصومان در برابر بیماری | فضائل اخلاقی پیامبر
جعبه ابزار