منشأ آرامش (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در این مقاله منشأ
آرامش با توجه
به آیات قرآن معرفی می‌شوند.
خدا، عامل نزول
آرامش بر قلب‌ها:
۱. «قُلْ مَن يُنَجِّيكُم مِّن ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعًا وَخُفْيَةً لَّئِنْ أَنجَانَا مِنْ هَذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ • قُلِ اللّهُ يُنَجِّيكُم مِّنْهَا وَمِن كُلِّ كَرْبٍ ...؛
بگو چه كسي شما را از تاريكيهاي خشكي و دريا رهائي مي‌بخشد؟ در حالي كه او را آشكارا و در پنهاني مي‌خوانيد (و مي‌گوئيد): اگر از اين (خطرات و ظلمتها) ما را رهائي بخشيدي از شكرگزاران خواهيم بود.بگو خداوند شما را از اينها و از هر مشكل و ناراحتي نجات مي‌بخشد....»
۲. «ثُمَّ أَنَزلَ اللّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ ...؛
سپس خداوند سكينه خود را بر رسولش و بر مؤ منان نازل كرد....»
۳. «... إِذْ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ لاَ تَحْزَنْ إِنَّ اللّهَ مَعَنَا فَأَنزَلَ اللّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ ...؛
... در آن هنگام كه آن دو در غار بودند و او
به همسفر خود ميگفت غم مخور خدا با ماست! در اين موقع خداوند سكينه (و
آرامش) خود را بر او فرستاد ....»
۴. «إِذْ تَمْشِي أُخْتُكَ فَتَقُولُ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى مَن يَكْفُلُهُ فَرَجَعْنَاكَ إِلَى أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ وَقَتَلْتَ نَفْسًا فَنَجَّيْنَاكَ مِنَ الْغَمِّ ...؛
در آن هنگام كه خواهرت (در نزديكي كاخ
فرعون) راه ميرفت و ميگفت آيا خانوادهاي را
به شما نشان دهم كه اين نوزاد را كفالت مي‌كند (و
دایه خوبي براي اوست) و
به دنبال آن ما تو را
به مادرت بازگردانديم تا چشمش
به تو روشن شود، و غمگين نگردد، و تو كسي (از
فرعونیان) را كشتي اما ما تو را از اندوه نجات داديم....»
۵. «فَرَدَدْنَاهُ إِلَى أُمِّهِ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ ...؛
ما او را
به مادرش بازگردانديم تا چشمش روشن شود، و غمگين نباشد....»
۶. «هُوَ الَّذِي أَنزَلَ السَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ ...؛
او كسي است كه سكينه و
آرامش را در دلهاي مؤ منان نازل كرد....»
خدا، منشأ
آرامش قلبِ
اصحاب‌کهف:
«وَرَبَطْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ ...؛
و دلهايشان را محکم ساختيم....»
«ربط» در لغت
به معناى محكم كردن و بستن، و مقصود از آن، قوّت قلب است.
و لازمه آن،
آرامش داشتن و سكينه است. آيه، با «انزل السكينة فى قلوب المؤمنين» هم‌سياق است.
آرامش قلب
مادر موسی علیه‌السلام عطيه الهى:
«وَأَصْبَحَ فُؤَادُ أُمِّ
مُوسَى فَارِغًا إِن كَادَتْ لَتُبْدِي
بِهِ لَوْلَا أَن رَّبَطْنَا عَلَى قَلْبِهَا ...• فَرَدَدْنَاهُ إِلَى أُمِّهِ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ وَلِتَعْلَمَ أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ؛
قلب مادر
موسي از همه چيز (جز ياد فرزندش) تهي گشت، و اگر قلب او را
به وسيله ايمان و
امید محكم نكرده بوديم... ما او را
به مادرش بازگردانديم تا چشمش روشن شود، و غمگين نباشد، و بداند
وعده الهی حق است ولي اكثر آنها نميدانند.»
خداوند، قرار دهنده
زمین جهت
آرامش انسان‌ها:
۱. «الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ مَهْدًا وَسَلَكَ لَكُمْ فِيهَا سُبُلًا وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا
بِهِ أَزْوَاجًا مِّن نَّبَاتٍ شَتَّى؛
همان خداوندي كه زمين را براي شما محل آسايش قرار داد، و راههائي در آن ايجاد كرد و از آسمان آبي فرستاد كه
به وسيله آن انواع گوناگون گياهان مختلف را (از خاك تيره) برآورديم.»
۲. «الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ مَهْدًا وَجَعَلَ لَكُمْ فِيهَا سُبُلًا لَّعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ؛
همان كسي كه زمين را گاهواره و محل
آرامش شما قرار داد و براي شما در آن راههائي آفريد تا هدايت شويد (و
به مقصد رسيد).» «مهد»، جايگاهى است كه براى طفل آماده مى‌كنند. در آيه شريفه، زمين
به گهواره‌اى كه
طفل در آن مى‌آرامد، تشبيه شده است.
خدا، پديد آورنده
آرامش در قلب مؤمنان پس از
صلح حدیبیّه:
۱. «لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبَايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَنزَلَ السَّكِينَةَ عَلَيْهِمْ ...؛
خداوند از مؤمناني كه در زير آن
درخت با تو
بیعت كردند راضي و خشنود شد، خدا آنچه را در درون قلب آنها (از صداقت و ايمان) نهفته بود ميدانست، لذا
آرامش را بر دلهاي آنها نازل كرد....»
۲. «... فَأَنزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ ...؛
... و (در مقابل) خداوند
آرامش و سكينه را بر رسول خود و مؤمنان نازل فرمود....»
منشأ نزول
آرامش بر دل‌هاى مؤمنان عبارتند از:
علم و
حکمت خدا، منشأ نزول
آرامش بر
مؤمنان:
«هُوَ الَّذِي أَنزَلَ السَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لِيَزْدَادُوا إِيمَانًا مَّعَ إِيمَانِهِمْ ... وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا؛
او كسي است كه سكينه و
آرامش را در دلهاي مؤ منان نازل كرد تا ايماني بر ايمانشان افزوده شود... و خداوند دانا و حكيم است.»
احاطه خدا بر
عالم هستی، منشأ نزول
آرامش بر دل‌هاى مؤمنان:
«هُوَ الَّذِي أَنزَلَ السَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لِيَزْدَادُوا إِيمَانًا مَّعَ إِيمَانِهِمْ وَلِلَّهِ جُنُودُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ...؛
او كسي است كه سكينه و
آرامش را در دلهاي مؤ منان نازل كرد تا ايماني بر ايمانشان افزوده شود، لشكر
آسمان‌ها و زمين از آن خدا است....»
آمدن جمله «للّه جنود السّموت» پس از «هوالّذى أنزل السكينه» مفيد نكته فوق است.
آرامش‌بخشی به مجاهدان (قرآن)،
آرامش‌بخشی به مؤمنان (قرآن)،
آرامش‌بخشی به متقین (قرآن)،
آرامش‌بخشی به محمد (قرآن)،
آرامش‌بخشی به موسی (قرآن)،
آرامش‌بخشی به هارون (قرآن).
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۲۳۹، برگرفته از مقاله «منشأ آرامش».
