منجی موعود از منظر نهج البلاغه (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«منجی
موعود از منظر نهج البلاغه»، اثر
فارسی حسین ایرانی، نگاهی است به ویژگی‌های
امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف از دیدگاه
امیرمؤمنان علیه‌السّلام در
نهج البلاغه که شامل سخنان و عبارات
حضرت علی علیه‌السّلام می‌باشد.
به سال نگارش کتاب، اشاره‌ای نشده است.
کتاب با دو مقدمه از مؤلف آغاز و مباحث در ده گفتار، جامعه جهانی قبل از
ظهور حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، اوصاف و اهداف
مصلح موعود، ویژگی
عصر ظهور، برکات بعد از
قیام و... را با بهره گیری از بیانات
امیرالمومنین علیه‌السّلام در
نهج البلاغه تشریح نموده است.
بیانات و خطبه‌های متعددی در
حوادث و
فتنه‌های آخرالزمان و آینده در این اثر نقل شده است که این پیش گویی‌ها، گاه نسبت به شهر و مکان خاص بوده (مانند جنگ‌ها و حوادث سختی که در
شام،
کوفه،
بصره و
عراق رخ خواهد داد)، گاه مربوط به
فتنه فرقه‌ها، احزاب و افراد مشخصی می‌باشد؛ (مانند فتنه
خوارج و
بنی امیه) و گاه به صورت کلی و مطلق از تحولات سیاسی
اسلام و حوادث جامعه جهانی و آزمون‌های امت در آینده‌های دور و نزدیک خبر داده است.
این پیش گویی‌ها، به خاطر عدم تصریح و منحصر نبودن به زمان و مکان یا فرد خاص، قابل انطباق و تسری بر مصادیق گوناگون می‌باشند؛ از فتنه
معاویه، بنی امیه و
بنی عباس گرفته تا حکام ستم گر و توطئه‌های
رژیم صهیونیستی و استکبار جهانی آمریکا
، دجال،
سفیانی و آشوب‌های عظیم
آخرالزمان در هنگام ظهور و
قیام حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف.
شماره خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌ها، بر اساس نهج البلاغه با ترجمه فیض الاسلام می‌باشد.
مولف در مقدمه، در پاسخ به این سوال که اگر
علم غیب منحصر به
خدا می‌باشد، پس این همه خبر دادن به آینده و
پیشگویی‌های ائمه علیه‌السّلام چیست، با اشاره به
آیات قرآن این گونه پاسخ داده است: که آگاهی
امامان معصوم علیه‌السّلام از احکام دینی، احوال افراد، جوامع آینده و غیب عالم، به طور مستقل و ذاتی نبوده، بلکه
خداوند از علوم نامتناهی خود به خاطر
عبودیت و قرب
ائمه علیه‌السّلام به او، به آنان عطا فرموده است.
گفتار اول، به بررسی خطبه ۱۳۸: «(وقتی
مصلح موعود قیام کند) خواسته‌ها و
هواهای نفسانی را به هدایت بر می‌گرداند...»، پرداخته است.
نویسنده این فراز را به دو بخش تقسیم کرده است:
۱- شرایط و وضعیت جامعه جهانی قبل از
ظهور ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف که همان منزوی گشتن حقایق قرآنی و فراگیر شدن
فساد و فتنه‌ها در همه زمینه‌های زندگی فردی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی،
بدعت و
تحریف در
اندیشه، عمل و
ادیان می‌باشد.
۲- برنامه‌های بلند عملی و اهداف آرمانی آن حضرت در همه ابعاد جامعه که هدایت همگان به سوی
حق،
عدل و قوانین
قرآن و رهایی انسان‌ها از بند اسارت هواهای حیوانی، فساد،
فسق و فریبکاری‌ها است.
در فصل دوم، حکمت ۲۰۹: «قطعا دنیا بعد از سرکشی و دشمنی هایش به ما روی خواهد آورد...»، ترجمه و تفسیر شده است.
در این حکمت، امام علیه‌السّلام ضمن تحقیر
دنیا، با تشبیهی زیبا و رسا، حقیقتی را به استناد آیه قرانی بیان فرموده است؛
بدخویی دنیا نسبت به
عترت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را تشبیه نموده به شتری ماده که از
دادن شیر به دوشنده اش خودداری می‌کند و برای بچه اش نگه می‌دارد و سرانجام آن را در اختیار او قرار می‌دهد. همان فرزندی که دوشندگان غاصب، او را به استضعاف کشانده بودند تا ظالمانه حق وی را ببرند.
در سوم، اوصاف
مصلح موعود به نقل از خطبه ۱۸۱: «به راستی که او سپر و زره حکمت را به بر کرده و حکمت را با تمام آدابش داراست...» بیان شده است.
برخی از نکاتی که امام علیه‌السّلام در اشاره به
حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف بیان فرموده، عبارتند از این که:
۱- ایشان حکمت را با تمام آداب و ابعادش داراست، حقایق هستی و علوم حقه را یافته و مطیع محض خدا می‌باشد.
۲- از نظرها غائب بوده؛ زیرا اسلام غریب و در غربت مانده است.
۳- آخرین و باقیمانده حجت‌های الهی و از جانشینان پیامبران علیه‌السّلام است.
در چهارم، حکمت ۱۳۹: «هیچ گاه زمین خالی نمی‌ماند از کسی که به دلیل و حجت
دین خدا را برپا دارد...»، توضیح داده شده است.
کمیل بن زیاد می‌گوید: روزی
امیرالمؤمنین علیه‌السّلام دست مرا گرفته و به بیرون از کوفه برد. وقتی به صحرا رسید، آهی عمیق، سرد و پر درد کشید و این کلام را بیان فرمود.
ویژگی‌های عصر ظهور، در پنجم، به نقل از خطبه ۱۰۵: «راه‌های چپ و راست را برگزیدند...»، بیان شده است.
امام علیه‌السّلام در این گفتار، ناظر به آینده بشریت، حوادث جامعه قبل از ظهور و قیام حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف می‌باشد و این که انسان‌ها، راهی دو مسیر انحرافی و باطل راست و چپ می‌شوند و به جای پیمودن راه روشن دین حق، راه‌های
افراط و
تفریط را به خاطر تمایلات نفسانی و مادی می‌روند.
در فصل ششم، خطبه ۱۰۰: «پس از او مدتی که
خدا خواهد زندگی و درنگ خواهید داشت...»، توضیح و تفسیر شده است.
در این خطبه که حضرت آن را در سومین جمعه از خلافت ظاهری خود در سال ۳۵ ق ایراد فرموده، ضمن
اخبار غیبی از
ارتحال و
شهادت خود، به
ظهور امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، حاکمیت دین حق و تحقق امید و آرزوی منتظران نوید می‌دهد.
فتنه‌ای هنگام ظهور در هفتم، در خطبه ۹۲: «... ای مردم! من چشم فتنه و توطئه را شکافتم و برکندم...» بیان شده است.
این خطبه، یکی از خطبه‌های مشهور آن حضرت می‌باشد که بعد از پایان
جنگ نهروان ایراد فرمود. ایشان بعد از
حمد پروردگار و درود بر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم، به فضایل بلند و موقعیت عظیم علمی، سیاسی و شجاعت خود اشاره نموده و اعلام می‌فرماید: سؤال کنید از هر مساله... قبل از آن که مرا نیابید.
هشتم، موقعیت امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و یارانش را به تصویر کشیده است: «آن گاه که وقتش فرا رسد... پیشوای دین
قیام کند...». این سخن در بخش کلام غریب (بیگانه و دور از نظر ابتدایی و ظاهری) آمده است و گویا مفهومی پوشیده و پنهان داشته که نیازمند به تبیین و تفسیر می‌باشد. نویسنده معتقد است این کلام، یکی از
کرامات و
خبرهای غیبی آن حضرت از آینده و ظهور حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف است.
نهم، اختصاص دارد به توضیح خطبه ۲۲۹: «پدر و مادرم فدای آنان باد که در آسمان‌ها معروف و در زمین گم نامند...».
این پیشگویی بعد از جنگ نهروان بوده است.
در آخرین گفتار، فرازی از حکمت ۱۶۹: «
سوگند به خداوندی که با قدرت او باقیمانده شب را به سر بردیم...» بیان شده و نویسنده معتقد است این کلام، از ظهور حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف خبر می‌دهد.
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده مؤلف در انتهای کتاب آمده است.
پاورقی‌ها بیشتر به ذکر منابع پرداخته است.
۱- منجی
موعود از منظر
نهج البلاغه، مقدمه و متن کتاب.
۲- پارسا با مشارکت بنیاد فرهنگی حضرت مهدی
موعود عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و انتشارات مسجد جمکران، (۱۳۸۸).
۳- سایت خبری آینده روشن.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
