مناسک الحج (لصاحب الحدائق)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب مناسک الحج نوشته
یوسف بن احمد بن ابراهیم مشهور به
صاحب حدائق و محدث بحرانی از
علمای شیعه در
قرن دوازدهم و متوفای
سال ۱۱۸۶ هجری قمری به
زبان عربی و در موضوع
فقه استدلالی می باشد.
این کتاب رساله‌ای مختصر در
احکام حج می‌باشد و شامل
واجبات ،
مستحبات و
ادعیه سفر حج است. مصنف در برخی موارد به ادله مساله نیز اشاره دارد و نظرات برخی
فقهاء ، مشهور و گاهی روایات مساله را نیز مطرح می‌نماید. حال یا به این دلیل که شخصی که مؤلف رساله را به درخواست ایشان نوشته، اهل
علم و فضل بوده و مطابق آشنایی وی با مسائل علمی این رساله نگاشته شده و یا اینکه عادت نگارش مصنف این گونه است. به هر حال مؤلف در آغاز، روزهای
مستحب و
مکروه برای آغاز سفر را بیان می‌کند، سپس استحباب
وصیت کردن قبل از سفر، خداحافظی با عیال، چهار
رکعت نماز مستحبی و دعای پس از آن،
صدقه دادن،
تحنک در
عمامه ، احکام
احرام ،
محرمات احرام و دیگر مباحث حج را مطرح می‌نماید.
این کتاب اثری ارزشمند برای آگاهی از مبانی فقهی محدث بحرانی در
احکام حج می‌باشد.
مؤلف در آغاز کتاب می‌فرماید: علت نگارش این کتاب درخواست یکی از دوستان عزیز وی که عازم سفر حج بوده از وی برای نگارش کتابی که شامل احکام حج و راهنمای وی در سفر باشد. مؤلف در آغاز کتاب می‌فرماید: «قد التمس منی بعض الاخلاء الاجلاء الخلان النبلاء، تحریر مختصر یشتمل علی ضروریات مسائل الحج حیث کان سلمه الله عازما علی الحج الی بیت الله الحرام و قاصدا للتشرف بتلک المشاهد العظام، فتعللت عن اجابته مرارا لما انا فیه من ضیق المجال و توزع البال و ترادف الاشتغال، فما رایت الحاجة و تکراره فی الخطابات، قابلت التماسه سلمه الله تعالی بالاسعاف و اردفته بالجواب رجاء لنیل الثواب».برخی از دوستان گرامی و عزیز از من درخواست نموده بود تا رساله‌ای مختصر در احکام حج و
واجبات آن به رشته تحریر درآورم، چرا که وی عازم سفر حج به
بیت الله الحرام بود و
قصد تشرف به آن مشاهد گرامی را داشت. من نیز بارها از درخواست وی عذرخواهی می‌کردم. چرا که اشتغالات فراوانی داشتم و فرصت و مجالی برای انجام آن درخواست نداشتم تا آنکه بر اثر اصرارهای فراوان ایشان پذیرفتم تا بلکه من نیز در
ثواب آن
شریک گردم.
این
کتاب در دو مقدمه و یک باب است. مقدمه اول در آداب سفر
و مقدمه دوم در
احرام و احکام آن و احکام وارد شدن در
شهر مکه و باب اول نیز در محرمات احرام است.
یوسف بن احمد بن ابراهیم؛
صاحب حدائق.
نرم افزار جامع فقه اهل البيت۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
