• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ملارفیع شریعتمدار گیلانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


حاج ملارفیع گیلانی، معروف به «شریعتمدار»، از علمای خیر و مجاهد ایران در قرن سیزدهم هجری می‌باشد.


وی پسر ملا علی ود و در ۱۲۱۱ ق به دنیا آمد. او نزد شریف العلمای مازندرانی و سیدمحمدباقر شفتی معروف به «حجه الاسلام» درس خواند و از او اجازه گرفت و در فقه و اصول و رجال به مقامی بلند دست یافت و شهرت زیادی در سراسر ایران کسب کرد. المآثر و الآثار از او با عنوان «رئیس الفقها» نام برده و آقابزرگ تهرانی وی را «از بزرگان فقها و افاضل مجتهدین» برشمرده است که احکام و نظرات او برای دولت و ملت مطاع بود.
گریگوری ملکونوف ایرانگرد روسی در کتاب خود که در ۱۲۷۷ ق انتشار یافته، حاج ملا رفیع را از برجسته‌ترین شخصیت‌های روحانی ایران می‌داند و می‌نویسد که «وی علی رغم سالخوردگی، بسیار فعال و تندرست بوده و بدون موافقت او، امر حکومت در گیلان اجرا نمی‌شود». بنا بر کتیبه «بقعه خواهر امام» رشت، ناصرالدین شاه به خواهش «جناب فخرالعلماء و المجتهدین حاجی ملارفیع» در شعبان ۱۲۷۲ ق دستور داد تا مالیات نانوایی‌های رشت، برای همیشه در دوران سلطنت خود و اعقابش فسخ شود. وی گرفتن مالیات از آنان را خلاف رضای خداوند می‌دانست.

همچنین او در ترس از خدا و مراقبت از نفس ، زاهدترین فرد زمان بود. ملا رفیع املاک زیاد و ثروت فراوانی در گیلان داشت اما آن را در امور خیریه و صدقات و حفر قنوات صرف می‌کرد. به نوشته سفرنامه استرآباد، مازندران و گیلان، که در زمان حیات ملارفیع تالیف شده: «هرچند همگی (مجتهدان مشهور رشت) مروج دین مبین و خواستمند رفاه مسلمین و مظلومین‌اند، خاصه علامه العلماء جناب شریعتمدار (رفع‌الله‌قدره)، زیاده بر زیاد در ازدیاد آبادی ولایت و رفاه کل خلایق و حامی دین مبین می‌باشد» و سپس چند نمونه از اقدامات عمرانی چشمگیر او را برای اهالی گیلان بر می‌شمرد. به نوشته رابینو (کنسول انگلستان در رشت) حاج ملا رفیع در فاصله سالهای ۷۷-۱۲۶۷ ق، پلی بر روی رودخانه صیقلان احداث کرده که از نظر ایرانی‌ها بسیار زیبا و دارای معماری جالبی بود. برخی از صاحبنظران، آن پل را از «عجایب هنر معماری» می‌دانند.

حاج ملا رفیع مدت چهل سال ریاست مطلق شرع مردم گیلان را برعهده داشت و در ترویج احکام شرع سعی بلیغ داشت. در ۱۲۷۳ ق که انگلستان بوشهر را اشغال کرد وی به همراه حاج ملاصادق، از علمای گیلان بر ضد نیروهای انگلیسی اعلام جهاد کرد و آمادگی خود و نیروهای داوطلب را در جنگ با آنها اعلام داشت.

ملا رفیع در ۱۲۹۳ ق درگذشت.

به گفته اعتمادالسلطنه او تالیفاتی در فقه و اصول و رجال داشته و از مشایخ اجازه میرزا محمد همدانی (۱۳۰۳ق) بوده است.
[۱] ستوده، منوچهر، از آستارا تا استارآباد، ج۱، ص۲۹۵.
[۲] ستوده، منوچهر، از آستارا تا استارآباد، ج۱، ص۴۹۷.
[۳] میرخواند، محمد، تاریخ روضه الصفا فی سیره الانبیاء و الملوک و الخلفا، ص۱۰.
[۴] میرخواند، محمد، تاریخ روضه الصفا فی سیره الانبیاء و الملوک و الخلفا، ص۷۳۱.
[۵] روزنامه وقایع اتفاقیه، ۲۰۶۴: ۳.
[۶] میرزا ابراهیم، سفرنامه استرآباد و مازندران گیلان، ص۱۶۸.
[۷] میرزا ابراهیم، سفرنامه استرآباد و مازندران گیلان، ص۱۶۹.
[۸] میرزا ابراهیم، سفرنامه استرآباد و مازندران گیلان، ص۱۷۸.
[۹] بامدادی، مهدی، شرح حال رجال ایران، ج۲، ص۴۲.
[۱۰] بامدادی، مهدی، شرح حال رجال ایران، ج۲، ص۴۳.
[۱۱] آقابزرگ تهرانی، محمدحسین، طبقات اعلام الشیعه، الکرام البرره فی القرن الثالث بعدالعشره، ج۱، ص۵۸۰-۵۸۱.
[۱۲] گریگوری-ملگونف، کرانه‌های جنوبی دریای خزر، ص۶۹.
[۱۳] اعتمادالسلطنه، م‌محمدحسن بن علی، المآثر و الآثار، ج۱، ص۲۳۶.
[۱۴] اعتمادالسلطنه، م‌محمدحسن بن علی، المآثر و الآثار، ج۱، ص۶۷۶.
[۱۵] حرزالدین، محمدحسین، معارف الرجال فی تراجم العلما و الادباء، ج۲، ص۳۵۴.
[۱۶] معلم حبیب آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، ج۱، ص۴۰۲.
[۱۷] سپهر، محمدتقی، ناسخ التواریخ، سلاطین قاجاریه، ج۳، ص۱۴۰۷.
[۱۸] سرتیپ‌پور، جهانگیر، نام‌ها و نامدارهای گیلان، ص۲۳۰-۲۳۲.
[۱۹] یاسنت لویی رابینو، ولایات دارالمرز ایران، گیلان، ص۸۸.
[۲۰] یاسنت لویی رابینو، ولایات دارالمرز ایران، گیلان، ص۳۰۸-۳۰۹.


۱. ↑ ستوده، منوچهر، از آستارا تا استارآباد، ج۱، ص۲۹۵.
۲. ↑ ستوده، منوچهر، از آستارا تا استارآباد، ج۱، ص۴۹۷.
۳. ↑ میرخواند، محمد، تاریخ روضه الصفا فی سیره الانبیاء و الملوک و الخلفا، ص۱۰.
۴. ↑ میرخواند، محمد، تاریخ روضه الصفا فی سیره الانبیاء و الملوک و الخلفا، ص۷۳۱.
۵. ↑ روزنامه وقایع اتفاقیه، ۲۰۶۴: ۳.
۶. ↑ میرزا ابراهیم، سفرنامه استرآباد و مازندران گیلان، ص۱۶۸.
۷. ↑ میرزا ابراهیم، سفرنامه استرآباد و مازندران گیلان، ص۱۶۹.
۸. ↑ میرزا ابراهیم، سفرنامه استرآباد و مازندران گیلان، ص۱۷۸.
۹. ↑ بامدادی، مهدی، شرح حال رجال ایران، ج۲، ص۴۲.
۱۰. ↑ بامدادی، مهدی، شرح حال رجال ایران، ج۲، ص۴۳.
۱۱. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدحسین، طبقات اعلام الشیعه، الکرام البرره فی القرن الثالث بعدالعشره، ج۱، ص۵۸۰-۵۸۱.
۱۲. ↑ گریگوری-ملگونف، کرانه‌های جنوبی دریای خزر، ص۶۹.
۱۳. ↑ اعتمادالسلطنه، م‌محمدحسن بن علی، المآثر و الآثار، ج۱، ص۲۳۶.
۱۴. ↑ اعتمادالسلطنه، م‌محمدحسن بن علی، المآثر و الآثار، ج۱، ص۶۷۶.
۱۵. ↑ حرزالدین، محمدحسین، معارف الرجال فی تراجم العلما و الادباء، ج۲، ص۳۵۴.
۱۶. ↑ معلم حبیب آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، ج۱، ص۴۰۲.
۱۷. ↑ سپهر، محمدتقی، ناسخ التواریخ، سلاطین قاجاریه، ج۳، ص۱۴۰۷.
۱۸. ↑ سرتیپ‌پور، جهانگیر، نام‌ها و نامدارهای گیلان، ص۲۳۰-۲۳۲.
۱۹. ↑ یاسنت لویی رابینو، ولایات دارالمرز ایران، گیلان، ص۸۸.
۲۰. ↑ یاسنت لویی رابینو، ولایات دارالمرز ایران، گیلان، ص۳۰۸-۳۰۹.


دانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران، برگرفته از مقاله «حاج ملارفیع گیلانی».    
[[رده:علمای شیعه]

رده‌های این صفحه : تراجم | علمای ایران | علمای قرن سیزدهم | مبارزان علیه استعمار
جعبه ابزار