مقدمات فی علم القرائة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مقدمات فی علم القرائة کتابی است پیرامون
علم تجوید .
کتاب مقدمات فی علم القرائة مؤلفان: ۱- دکتر احمد خالد شکری (استاد
دانشکده شریعت دانشگاه اردن) ۲- دکتر احمد محمد مفلح القضاة ۳- دکتر محمد خالد منصور (استاد
دانشکده شریعت دانشگاه اردن) کتاب پیرامون علم تجوید نوشته شده است، مؤلفان که از اساتید دانشگاه کشور
اردن می‌باشند با توجه به سر فصل و ماده درسی
دانشکده اصول دین دانشگاه اردن، این کتاب را تالیف نموده‌اند که مباحث آن نتیجه چند سال تلاش و تدریس در دانشگاههای مختلف است که به صورت متن درسی تدوین شده است.
مطالب کتاب در شش فصل آمده که خلاصه آنها به قرار زیر است:
حدیث
سبعة احرف و رابطه آن با قرائت‌ها
این فصل شامل ۴ مبحث می‌باشد:
در مبحث اول: متن اصلی حدیث را نقل نموده، اقوال علماء را درباره آن نقد و بررسی کرده آنها را قابل قبول ندانسته‌اند. و لذا دیدگاه خود را درباره حدیث بیان می‌کنند مبنی بر اینکه مراد از سبعة احرف، یعنی قرائت‌های مختلف، که در این رابطه مثالهای متعددی از قرآن ذکر شده است مانند آیه شریفه: مالک یوم الدین
که به دو صورت مالک و ملک قرائت شده است. در ادامه
حکمت نزول قرآن بر هفت حرف را توضیح داده است
مبحث دوم: در این قسمت مساله
جمع قرآن در زمان
عثمان و تفاوت این جمع با جمع در زمان
ابو بکر بررسی شده است.
در مبحث سوم : رابطه بین احرف سبعه و قرائت‌های ده گانه را توضیح می‌دهد که در این رابطه اقوال مختلف را ذکر و بررسی نموده است
مبحث چهارم : پیرامون آنچه که لازم است درباره حدیث احرف سبعه بدان اعتقاد داشت بحث کرده، که در این زمینه دیدگاههای علماء فن قرائت همچون
عثمان بن سعید دانی ذکر شده است
مفهوم علم قرائت
این فصل شامل سه مبحث می‌باشد:
مبحث اول:
علم قرائت تعریف شده و تفاوت آن با قرآن بیان گردیده است .
مبحث دوم :
سیر تکاملی علم قرائت مورد بررسی قرار گرفته که در این زمینه، پیرامون نقطه
شروع این بحث دو نظریه را مطرح کرده که برخی می‌گویند از
مکه و برخی دیگر می‌گویند از
مدینه شروع شده است در ادامه قرائت
قرآن در عصر حاضر بررسی گردیده است که در این رابطه برخی از مؤسساتی که فعالیت‌های قرآنی دارند معرفی شده‌اند.
مبحث سوم: شروط قرائت صحیح و انواع قرائت‌ها توضیح داده شده که در ابتدا قرائت را به دو قسم:
متواتر و
شاذ تقسیم و شرائط هر کدام را بیان کرده است آنگاه برخی از مهمترین کتابهای تالیف شده در این باره معرفی شده‌اند.
معرفی قاریان ده گانه
این فصل شامل دو مبحث می‌باشد
مبحث اول :قاریان ده گانه معرفی شده‌اند که در آن شرح مختصری از زندگی اساتید و شاگردان، و فضائل اخلاقی آنها بیان شده است در مبحث دوم سلسله راویانی که قاریان ده گانه از آنها قرائت خود را گرفته تا به یکی از صحابه برسد، ذکر شده است
اصول قرائت‌ها و اصول قاریان
در این فصل دو مبحث وجود دارد: در مبحث اول اصول قراءت هابیان شده که در این رابطه ابتدا مراد از کلمه اصول را توضیح داده، آنگاه برخی از موارد آن مانند: مد، ابدال، ادغام را توضیح داده است در مبحث دوم: اصول قاریان ده گانه و راویان آنها همچون نافع مدنی و... بیان شده است
تالیفات انجام شده در علم قرائت‌ها
در این فصل دو مبحث وجود دارد: در مبحث اول کتابهایی که در علم قرائت تالیف شده معرفی شده است و در مبحث دوم کتابهای تالیف شده درباره علومی که با
علم قرائت ارتباط دارند (مانند
علم تجوید ،
علم وقف و
ابتدا ...) معرفی شده است.
شبهات پیرامون
قرائت قرآن و پاسخ آنها.
در این فصل تعداد پنج شبهه مطرح و پاسخ آنها ارائه شده است. این کتاب با توجه به ویژگیهای آن می‌تواند منبع مناسبی برای مراکز و مؤسسات آموزشی (
علوم قرآنی ) باشد
۱- از منابع فراوان و گسترده ایی استفاده شده است.
که اکثر آنها از منابع اولیه و اصلی می‌باشند ۲- مباحث کتاب سیر منطقی دارد زیرا در فصل اول
حدیث احرف سبعة و علاقه آن با قرائت‌های ده گانه و در فصل دوم
مفهوم علم قرائت‌ها و در فصل سوم، معرفی قاریان و در فصل چهارم، اصول قرائت‌ها و قاریان و در فصل پنجم، تالیفات مربوط به
علم قرائت و در فصل آخر شبهات مربوط به علم قرائت بحث شده است. ۳- دیدگاههای صاحب نظران مورد نقد و بررسی قرار گرفته است مانند آنچه که در فصل اول پیرامون حدیث سبعة احرف اقوال مختلف را ذکر کرده است ۴- از آنجا که مطالب برای تدریس در دانشگاهها نوشته شده است سعی شده است که مباحث جنبه کاربردی و عملی داشته باشد و لذا از مثالهای متعددی استفاده کرده است مانند آنچه که در صفحه ۱۳۹ در مورد اصول قرائت قاریان ذکر نموده است .
کتاب یک جلد، متن آن عربی و دارای ۲۶۲ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر است: ۱- نوع کاغذ: اعلاء ۲- جلد: شومیز ۳- نوبت چاپ: اول ۴- تاریخ انتشار: سال ۱۴۲۲ هجری قمری ۵- ناشر: انتشارات دار عمار، عمان، اردن ۶- دارای فهرست: الف: مصادر و مراجع کتاب ب: موضوعات کتاب ۷- مؤلفان: دکتر احمد خالد شکری دکتر احمد محمد مفلح القضاة دکتر محمد خالد منصور ۸- کتاب، مقدمات فی علم القرائة
نرم افزار مشکاة الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
