• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مقتل قاسم بن سلام هروی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: تاریخ‌ نگاری عاشورا.


مقتل قاسم بن سلام هروی، از مباحث مرتبط به تاریخ‌نگاری عاشورا و مقتل‌نگاری است. این مقتل، یکی از مقاتل قرن سوم هجری و نگاشته قاسم بن سلام هروی است. در حال حاضر هیچ نسخه‌ای از این کتاب در دسترس نیست.



مقتل‌نگاری نوعی از تاریخ‌نگاری است که به طور خاص به شرح و بسط جزئیات شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) و یارانش در واقعه کربلا می‌پردازد. این روایت‌ها که در ابتدا به صورت شفاهی نقل می‌شدند، بعدها به صورت مکتوب نیز ثبت و ضبط شده و به عنوان "مقتل الحسین" شناخته می‌شوند. قرن‌ سوم‌ را به‌ لحاظ‌ تعداد مقاتل‌ و نگاشته‌های‌ مربوط‌ به‌ واقعه‌ کربلا می‌توان‌ اوج‌ دوره‌ مقتل‌نگاری‌ و نگاشته‌های‌عاشورایی‌ به‌ حساب‌ آورد. البته‌ نگارش‌ مقتل‌ نیز هم‌ چون‌ دیگر شاخه‌های‌ علوم‌، تحت‌ تاثیر فضای‌ پدید آمده‌ در این‌قرن‌ برای‌ نگارش‌ آثار مختلف‌، از جمله‌ مجامع‌ حدیثی‌ بود. در این‌ قرن‌ تلاش‌های‌ ارزنده‌ای‌ در مقتل‌نگاری‌، هم‌ ازسوی‌ شیعیان‌ و هم‌ توسط‌ سنّیان‌ صورت‌ گرفت‌ که‌ بعضاً دست‌ مایه‌ آثار بعدی‌ قرار گرفت‌ که‌ در این‌ میان‌، بخش‌ بسیار اندکی‌ به‌ دست‌ ما رسیده‌ و غالب‌ آن‌ها از بین‌ رفته‌اند. یکی از این مقاتل، مقتل الحسین (علیه‌السّلام)، نگاشته ابوعبید قاسم بن سلام هروی است.


اَبو عُبِیْدْ قاسِمِ بْنِ سَلامِ خُزاعی (۱۵۴-۲۲۴ق)، فقیه، محدث، قاری و زبان‌شناس برجسته خراسانی که آثار بسیاری در زمینه‌های گوناگون بر جا نهاده است. وی سرانجام به سال ۲۲۴ق در شهر مکه درگذشت. در تاریخ وفات او‌ اندکی اختلاف است.


ابوعبید دارای تالیفات بسیاری در موضوعات مختلف بود و یکی از آنها مقتل الحسین (علیه‌السّلام) است.
[۵] ابن ندیم، اسحاق بن محمد، کتاب الفهرست، ص۷۸، تحقیق رضا تجدد.
گرچه در حال حاضر هیچ نسخه‌ای از این کتاب در دسترس نیست اما ابن عبد ربه و محمد بن احمد بن تمیم بخشی از گزارش‌های مقتل وی را آورده‌اند.


۱. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۳۵۵.    
۲. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۲، ص۲۵۴.    
۳. ذهبی، شمس الدین، سیر اعلام النبلاء، ج۸، ص۵۰۱.    
۴. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، التحبیر، ج۱، ص۱۸۵.    
۵. ابن ندیم، اسحاق بن محمد، کتاب الفهرست، ص۷۸، تحقیق رضا تجدد.
۶. ابن عبد ربه، احمد بن محمد، العقد الفرید، ج۵، ص۱۲۵.    
۷. تمیمی، محمد بن احمد، کتاب المحن، ص۱۴۸-۱۴۹.    



• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۶۵.






جعبه ابزار