• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

معمر بن مثنی ثقفی (مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: معمر بن مثنی ثقفی.


معمر بن مثنی ثقفی (۱۱۴-۲۱۰ق)، از عالمان و راویان قرن دوم و سوم و آشنا به لغت، نحو، شعر، انساب و تاریخ بود.


ابوعبیده معمر بن مثنی تیمی بصری تمیمی سخت، نیاکان وی ایرانی و از یهودیان باجروان، منطقه‌ای در بین النهرین بودند و خود او سال ۱۱۴ق
[۱] ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۷۶.    
در بصره متولد و پرورش یافت و در همان‌جا تحصیل کرد.
[۲] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۱۹۷.    
درباره تولدش سال‌های ۱۰۸ تا ۱۱۲ق هم ذکر شده است.
[۳] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۴۲.    
او از طایفه بنی تیم قریش و از موالی آنها بود و نزد ابوعمرو بن علاء و هشام بن عروه به تحصیل پرداخت.
[۴] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۹، ص۴۴۵.    
ابوعثمان مازنی و قاسم بن سلام از شاگردان او بودند.
[۵] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۰، ص۲۰۶.    
یاقوت حموی او را آشنا به لغت، نحو، شعر، انساب و تاریخ دانسته و گفته است که او و اصمعی از پیش گامان علم انساب و تاریخ عرب بوده‌اند
[۶] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۷۰۴.    
و بعضی نوشته‌اند که معمر در مذمت اعراب کتاب نوشته است.
[۷] ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۵۴۳.    
او اولین خطبه امام علی (علیه‌السّلام) در دوره حکومت ایشان
[۸] شیخ مفید، الارشاد، ج۱، ص۲۳۹.    
و روایاتی از امام سجاد (علیه‌السّلام) را نقل کرده است.
[۹] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۱۹۷.    


سال وفاتش به اختلاف سال‌های ۲۰۳
[۱۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۴۶۶.    
تا ۲۱۳ق
[۱۱] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۰، ص۲۰۹.    
ذکر شده، ولی ابن ندیم مرگ او را به سال ۲۱۰ق در بصره نوشته‌اند.

آثار زیر برای او ذکر شده است: مجاز القرآن، غریب القرآن، معانی القرآن، غریب الحدیث، الدیباح، جفرة خالد، الحیوان، التاج النقائض ابنی وائل الامثال، الحدود، مسعود البصره، خبر الروایه، خراسان، معارات «مغارات»، قیس و الیمن، خبر عبدالقیس، خبر ابنی «ابی»، بغیض خوارج بحرین و الیمامه الموالی البله الضیفان الطروقه مرج راهط المنافرات القتال خبر البرّاض «التوام» الفرارین «القواریر» البازی الحمام الحیّات العقاب النواکح النواشز حفیر الخیل الملاص «اللاص» الاعتان «الاعتبار» مناقب باهله ایادی الازد الخیل الابل الاسنان المحام «المجان» الزرع الرحل الدلو البکرة السرج اللجام القوس السیف مثالب باهله الشوارد الاحلام الزوائد مقاتل الفرسان نامه «قامه» الرئیس مقاتل الاشراف الشعر و الشعراء فعل و افعل المصادر المثالب خلق الانسان الفرق الخسف مکه و الحرم الجمل و الصفین بیوتات العرب اللغات الغارات المعاتبات الملاویات الاضداد ماثر العرب القبّالین العققه مآثر عطفان الاوفیاء اسماء الخیل ادعیاء العرب مقتل عثمان قضاة البصره فتوح ارمینیه فتوح الاهواز لصوص العرب اخبار الحجاج قصه الکعبه الحمس من قریش فضائل الفرس اعصار الجزور الحاملین الحمالات کتاب ما تلحن فیه العامه سلم بن قتیبه روشنقباد السواد و فتحه کتاب مسعود بن عمرو و مقتله کتاب من شکر من العمال «و حمد» غریب بطون العرب تسمیة من قتلت بنو اسد الجمع و التثنیه الاوس و الخزرج محمد و ابراهیم ابنی عبدالله بن حسن بن حسن الایام الحرّات اعراب القرآن ایام بنی یشکر و اخبارهم و ایام بنی مازن و اخبارهم.
[۱۲] ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۷۶-۷۷.    
(دیگر منابع:
[۱۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۷۲.    
[۱۴] خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۹، ص۲۹۱.    
[۱۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۲۸.    
)

۱. ↑ ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۷۶.    
۲. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۱۹۷.    
۳. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۴۲.    
۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۹، ص۴۴۵.    
۵. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۰، ص۲۰۶.    
۶. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۷۰۴.    
۷. ↑ ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۵۴۳.    
۸. ↑ شیخ مفید، الارشاد، ج۱، ص۲۳۹.    
۹. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۱۹۷.    
۱۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۴۶۶.    
۱۱. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۰، ص۲۰۹.    
۱۲. ↑ ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۷۶-۷۷.    
۱۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۷۲.    
۱۴. ↑ خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۹، ص۲۹۱.    
۱۵. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۲۸.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۷۳، برگرفته از مقاله «معمر تیمی».


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 203 (قمری) | درگذشتگان سال 210 (قمری) | درگذشتگان سال 213 (قمری) | راویان قرن 2 (قمری) | راویان قرن 3 (قمری) | زادگان سال 108 (قمری) | زادگان سال 112 (قمری) | زادگان سال 114 (قمری) | شاعران قرن دوم | شاعران قرن سوم | شخصیت‌های قرن 2 (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | عالمان انساب قرن 2 (قمری) | عالمان انساب قرن 3 (قمری) | علمای قرن دوم | علمای قرن سوم | لغویان قرن 2 (قمری) | لغویان قرن 3 (قمری) | مؤلفان قرن 2 (قمری) | مؤلفان قرن 3 (قمری) | نحویان قرن 2 (قمری) | نحویان قرن 3 (قمری)
جعبه ابزار