• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

معلی بن خنیس کوفی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: معلی بن خنیس (شخصیت رجالی).
دیگر کاربردها: معلی بن خنیس (ابهام‌زدایی).


معلی بن خنیس کوفی بزاز (م پیش از ۱۳۴ق)، از محدثان و بزرگان شیعه و از موالی، اصحاب، کارگزاران و مسئول امور مالی امام صادق (علیه‌السّلام) به شمار می‌رفت و از آن بزرگوار و امام کاظم (علیه‌السّلام) روایت نقل کرده است.


ابوعبدالله معلی بن خنیس کوفی بزاز مدنی، اصالتاً عراقی و ساکن مدینه بود.
[۱] تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۱۰، ص۱۶۳.    
ابتدا او از موالی بنی اسد و سپس از موالی،
[۲] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۴۱۷.    
اصحاب،
[۳] شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۳۱۰.    
کارگزاران و مسئول امور مالی امام صادق (علیه‌السّلام) به شمار می‌رفت
[۴] شیخ طوسی، الغیبه، ص۳۴۷.    
و از آن بزرگوار
[۵] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۲۵۰.    
و امام کاظم (علیه‌السّلام) روایت می‌کرد.
[۶] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۳، ص۲۳۲.
راویانی همچون عبدالکریم بن عمرو، یحیی حلبی و معلی بن زید احول از او روایت کرده‌اند.
[۷] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۲۵۰.    


شیخ طوسی ایشان را از ممدوحان سفرای ائمه به حساب آورده و نام او را در کنار حمران بن اعین و مفضل بن عمر ذکر کرده است.
[۸] شیخ طوسی، الغیبه، ص۳۴۷.    
علامه تستری می‌گوید که در روایات، مطلبی دلالت بر ذمّ وی وجود ندارد.
[۹] تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۹، ص۵۶.    
کشّی نیز در کتاب رجال خود روایاتی درباره وی نقل کرده که برخی از آنها اقتضای مدح، و برخی اقتضای ذمّ او را دارد،
[۱۰] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۳۷۶-۳۸۲.    
اما نجاشی او را شدیداً تضعیف کرده و قابل اعتماد نمی‌داند.
[۱۱] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۴۱۷.    
برخی نیز مانند خوئی وی را فردی جلیل القدر و از شیعیان خالص امام صادق (علیه‌السّلام) دانسته و گفته‌اند که روایات صحیحی در مدح او وارد شده و در آنها تصریح شده که او اهل بهشت است و مورد عنایت امام صادق (علیه‌السّلام) بوده است، لذا تضعیف نجاشی چندان قابل اعتنا نیست، چون منشا این تضعیف نسبت غلوّی است که به او داده شده و منشا این نسبت، غالیان و علمای عامه هستند که خواسته‌اند به یاران امام صادق (علیه‌السّلام) ضربه بزنند.
[۱۲] خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۹، ص۲۶۹.    
گفتنی است برخی معلّی را مغیری و در شمار کسانی دانسته‌اند که معتقد به امامت مغیرة بن سعید هستند.
[۱۳] علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۴۰۹.    


کتاب الحدیث
[۱۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۶، ص۳۶۷.    
و نوروزیه اثر اوست.
[۱۵] ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۱۲۱.    


سرانجام وی پیش از سال ۱۳۴ق
[۱۶] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۳، ص۲۳۲.
به اتهام غلوّ به دست داود بن علی عباسی به قتل رسید. امام صادق (علیه‌السّلام) پس از اطلاع از این امر، به همراه پسرش اسماعیل نزد داود رفت و به قتل معلّی اعتراض کرد. داود مسئول نیروهایش را مقصر دانست که بدون اجازه چنین کرده است و به دستور امام، اسماعیل قاتل معلّی را در همان‌جا مجازات کرد و کشت. امام (علیه‌السّلام) شب هنگام داود را هم نفرین کرد و او نیز همان شب درگذشت.
[۱۷] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۳۷۹-۳۸۰.    
(دیگر منابع:
[۱۸] اعلمی، محمدحسین، دائرة المعارف الشیعیة العامه، ج۱۷، ص۲۵۶.
[۱۹] قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ج۶، ص۱۰۶.    
[۲۰] حلی، حسن بن علی، رجال ابن داود، ص۳۴۹.    
[۲۱] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۶، ص۶۳.    
[۲۲] کاظمی، محمدامین، هدایة المحدثین، ص۱۴۹.    
[۲۳] شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۶۵.    
[۲۴] برقی، احمد بن محمد، رجال البرقی، ص۲۶.    
[۲۵] طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۶۸-۸۹.    
)

۱. ↑ تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۱۰، ص۱۶۳.    
۲. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۴۱۷.    
۳. ↑ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۳۱۰.    
۴. ↑ شیخ طوسی، الغیبه، ص۳۴۷.    
۵. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۲۵۰.    
۶. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۳، ص۲۳۲.
۷. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۲۵۰.    
۸. ↑ شیخ طوسی، الغیبه، ص۳۴۷.    
۹. ↑ تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۹، ص۵۶.    
۱۰. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۳۷۶-۳۸۲.    
۱۱. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۴۱۷.    
۱۲. ↑ خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۹، ص۲۶۹.    
۱۳. ↑ علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۴۰۹.    
۱۴. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۶، ص۳۶۷.    
۱۵. ↑ ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۱۲۱.    
۱۶. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۳، ص۲۳۲.
۱۷. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۳۷۹-۳۸۰.    
۱۸. ↑ اعلمی، محمدحسین، دائرة المعارف الشیعیة العامه، ج۱۷، ص۲۵۶.
۱۹. ↑ قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ج۶، ص۱۰۶.    
۲۰. ↑ حلی، حسن بن علی، رجال ابن داود، ص۳۴۹.    
۲۱. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۶، ص۶۳.    
۲۲. ↑ کاظمی، محمدامین، هدایة المحدثین، ص۱۴۹.    
۲۳. ↑ شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۶۵.    
۲۴. ↑ برقی، احمد بن محمد، رجال البرقی، ص۲۶.    
۲۵. ↑ طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۶۸-۸۹.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۷۱، برگرفته از مقاله «معلی کوفی».


رده‌های این صفحه : اصحاب امام صادق | درگذشتگان سال 134 (قمری) | راویان از امام صادق | راویان از امام کاظم | راویان موثق شیعه قرن 2 (قمری) | شخصیت‌های قرن 2 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 2 (قمری) | مؤلفان قرن 2 (قمری) | محدثان شیعه قرن 2(قمری)
جعبه ابزار