مصادیق حکمت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قرآن کریم به برخی از
مصادیق حکمت اشاره نموده است.
درک معارف و حقایق دینی و عمل به مقتضای آن،
حکمتی خدادادی است.
"یؤتی
الحکمة من یشاء ومن یؤت
الحکمة فقد اوتی خیرا کثیرا وما یذکر الا اولوا الالبـب؛ .
(خدا) دانش و
حکمت را به هر کس بخواهد (و شایسته بداند) می‌دهد و به هر کس دانش داده شود،
خیر فراوانی داده شده است. و جز خردمندان، (این حقایق را درک نمی‌کنند، و) متذکر نمی‌گردند. "
با توجه به ارتباط آیه یاد شده با آیات پیشین که درباره برخی
احکام و معارف دینی (انفاق و آثار آن و...) است.
ظاهر این است
حکمت یک معنی وسیعی دارد که تمام این امور، حتی
نبوت را که بعضی از معانی آن شمرده‌اند شامل می‌شود که آن نوعی از
علم و آگاهی است، و در اصل از ماده
حکم (بر وزن حرف) به معنی منع گرفته شده و از آنجا که علم و دانش و
تدبیر، انسان را از کارهای خلاف باز می‌دارد به آن
حکمت گفته‌اند.
کلمه" ایتاء" که مصدر" یؤتی" است به معنای عطا کردن است، و کلمه"
حکمت" به کسره" حاء" بر وزن" فعلة" است، که وزنی است مخصوص افاده نوع، یعنی
دلالت بر نوع معنایی می‌کند که در این قالب در آمده پس
حکمت به معنای نوعی
احکام و
اتقان و یا نوعی از امر
محکم و متقن است، آن چنان که هیچ رخنه و یا سستی در آن نباشد، و این کلمه بیشتر در معلومات عقلی و حق و
صادق استعمال می‌شود، و معنایش در این موارد این است که بطلان وکذب به هیچ وجه در آن معنا راه ندارد.
و این جمله دلالت دارد بر اینکه بیانی که خدا در آن بیان حال
انفاق و وضع همه علل و اسباب آن را و آثار صالح آن در زندگی حقیقی بشر را شرح داده، خود یکی از
مصادیق حکمت است.
پس
حکمت عبارت است از قضایای حقه‌ای که مطابق با واقع باشد، یعنی به نحوی مشتمل بر
سعادت بشر باشد، مثلا معارف حقه الهیه در باره مبدا و
معاد باشد، و یا اگر مشتمل بر معارفی از حقایق عالم طبیعی است معارفی باشد که باز با سعادت انسان سروکار داشته باشد، مانند حقائق فطری که اساس تشریعات دینی را تشکیل می‌دهد.
قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «مصادیق حکمت»
