مشهد اردهال
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ﻣﺸﻬﺪ اردﻫﺎل، یکی از آﺑﺎدیﻫﺎی اردﻫﺎل در ﺑﺨﺶ ﻧﻴﺎﺳﺮ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن
کاشان در
استان اصفهان ﺑﻪ ﺷﻤﺎر می‌رود.
![مشهد اردهال]()
این دهستان در منطقه‌ای کوهستانی و با آب و هوایی سرد در زمستان و خنک و معتدل در تابستان و دارای هفت آبادی می‌باشد. اردهالی‌ها این سرزمین را مقدس و پاک می‌دانند و به سبب شهادت و بقعه‌ای منسوب به
امامزاده سلطان علی بن محمدباقر (علیه‌السلام) در آنجا، این سرزمین را مشهد اردهال یا مشهد سلطان علی و به جهت ﺣﺮﻣﺖ ﺗﺨﺘﻪ ﻗﺎلی‌ای ﻛﻪ ﭘﻴﻜﺮ اﻣﺎﻣﺰاده علی را روی آن ﻗﺮار دادﻧﺪ و قالی را ﺑـﻪ ﺟﺎی ﭘﻴﻜﺮ او
ﻏﺴﻞ دادﻧﺪ و ﺷﺴﺘﻨﺪ، «ﻣﺸﻬﺪ ﻗﺎلی» ﻳﺎ «ﻣﺸﻬﺪ ﻗـﺎلیﺷـﻮﻳﺎن» میﻧﺎﻣﻨﺪ.
هر سال در دومین جمعه پاییز به مناسبت شهادت امامزاده سلطان علی، آئین سنتی و مذهبی مردم
فین کاشان به نام
آئین قالی‌شویان در این مکان برگزار می‌شود.
ﻣﺸﻬﺪ اردﻫﺎل یکی از آﺑﺎدیﻫﺎی اردﻫﺎل در ﺑﺨﺶ ﻧﻴﺎﺳﺮ، ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن
کاشان در
استان اصفهان ﺑﻪ ﺷﻤﺎر می‌رود ﻛﻪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ۴۹ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮی ﻏﺮب ﻛﺎﺷﺎن در ﻣﺴﻴﺮ ﺷـﻬﺮ ﻧـﺮاق و روﺳﺘﺎی ﻧﺸﻠﺞ و ﺑﺨﺶ ﻧﻴﺎﺳﺮ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ آﺑﺎدی در دره و دﺷﺘﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ از ﺷﻤﺎل ﻏﺮب ﺗﺎ ﺟﻨﻮب ﺷﺮق ﻛﺸﻴﺪه ﺷـﺪه اﺳﺖ.
ﭼﻬﺎر ﺳﻮی دﺷﺖ را ﻛﻮه و ﺗﭙﻪﻫﺎی ﺑﻠﻨﺪ و ﻛﻮﺗﺎه ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪاﻧـﺪ. اردﻫـﺎل از آب ﻧﻬﺮی ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮی ﭘـﺎﻳﻴﻦ دﺷـﺖ و دره روان اﺳـﺖ و آب ﭼﻨـﺪ رﺷـﺘﻪ ﻗﻨـﺎت و ﭼـﺸﻤﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﻣﺸﺮوب ﻣﻲﺷﻮد. آب ﻧﻬﺮ اردﻫﺎل در ﭼﻨﺪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮی زﻳـﺮ دﻫـﺴﺘﺎن ﺑـﻪ رودﺧﺎﻧـﻪ ﺑﺮزک ﻣﻲرﻳﺰد. اﻣﺮوزه، آب ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ ﻗﻨﺎتﻫﺎ و ﭼﺸﻤﻪﻫﺎ ﺑـﻪ ﺳـﺒﺐ ﺧـﺸﻚ ﺳـﺎﻟﻲﻫـﺎی ﭘﻴﺎﭘﻲ ﻛﻢ ﻳﺎ ﺧﺸﻚ ﺷﺪه اﺳﺖ.
دﻫﺴﺘﺎن ﻣﺸﻬﺪ اردﻫﺎل دارای ۷ ﭘﺎرﭼﻪ آﺑﺎدی ﺑـﻪ ﻧـﺎمﻫـﺎی ﺧﺎوه، ﻛﺮهﺟﺎر، ﻏﻴﺎث آﺑﺎد، ﺟﻮﺷﻖ، ﻛﺮﻣﻪ، ﻻرون و رﻳﺤﺎن اﺳﺖ.
اردﻫﺎل ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻛﻮﻫﺴﺘﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺶ زﻣﺴﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ ﺑـﺴﻴﺎر ﺳـﺮد و ﺗﺎﺑـﺴﺘﺎنﻫـﺎﻳﻲ ﻧـﺴﺒﺘﺎ ً ﻣﻼﻳﻢ و ﺧﻨﻚﺗﺮ از ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﻮد دارد، از اﻳـﻦرو، اﻳـﻦ دﻫـﺴﺘﺎن ﻳـﻴﻼق ﻣـﺮدم ﻛﺎﺷـﺎن، ﺑﺨﺼﻮص ﻣﺮدم ﻓﻴﻦ ﻛﺎﺷﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ.
ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم اردﻫﺎل زارع و ﺑﺎﻏﺪارﻧـﺪ، ﻣﺤـﺼﻮل ﻋﻤـﺪه زراﻋـﻲ آﻧﻬـﺎ ﮔﻨـﺪم و ﺟـﻮ و ﻣﺤﺼﻮل ﺻﻴﻔﻲﺷﺎن ﻫﻨﺪواﻧﻪ و ﺧﻴﺎر اﺳﺖ. ﻣﻴﻮه ﺑﺎﻏﻲ اردﻫﺎﻟﻲﻫﺎ از ﻧﻮع ﻣﻴـﻮه ﺳﺮدﺳﻴﺮی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺮدو، زردآﻟﻮ، ﺑﺎدام و ﻗﻴﺴﻲ اﺳﺖ.
ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ دﺳﺘﻲ ﻣﺮدم اردﻫﺎل ﻗـﺎﻟﻲﺑـﺎﻓﻲ اﺳﺖ، ﻗﺎﻟﻲ اردﻫﺎﻟﻲ ﺷﻬﺮت ﺧﺎﺻﻲ دارد و ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻗﺎﻟﻲ اردﻫـﺎل ﻫﺮﭼـﻪ ﺷـﺴﺘﻪ ﺷـﻮد، ﻧﻮﻧﻮار (= ﻧﻮﻧﻮا) ﺗﺮ اﺳﺖ.
اردﻫﺎﻟﻲﻫﺎ، اردﻫﺎل را ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﭘـﺎک و ﻣﻘﺪس ﻣﻲداﻧﻨـﺪ و اﻳـﻦ ﺗﻘﺪس ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ اﺗﻔﺎﻗﺎﺗﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﻃـﻮل زﻣـﺎن در دل ﻛﻮهﻫﺎی درﻫﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﻳﻦ دﻳﺎر ﺑـﻪ وﻗـﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺑﻠﻨﺪیﻫﺎ از دﻳﺮﺑﺎز ﻣﺤﻞ ﻧﻴﺎﻳﺸﮕﺎهﻫﺎ و آﺗﺸﻜﺪهﻫـﺎ ﺑـﻮده ﻛـﻪ ﻣـﺮدم ﭘﻴﺶ از ﮔﺮوﻳﺪن ﺑـﻪ
اسلام در آﻧﻬـﺎ ﮔـﺮد می‌آﻣﺪﻧﺪ و
دعا و ﻧﻴﺎﻳﺶ میﻛﺮدﻧﺪ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ می‌رﺳﺪ وﺟﻮد ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻴﺎﻳﺸﮕﺎهﻫﺎی ﻛﻮﻫـﺴﺘﺎﻧﻲ و ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ و ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻛﻮهﻫﺎی اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ را (اردﻫـﺎر) ﻳـﺎ (اردﻫـﺎل) ﺑﻨﺎﻣﻨـﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ (ارد) ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﭘﺎﻛﻲ و ﺗﻘﺪس و (ﻫﺮ) ﻳﺎ (ﻫﺎر) ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻮه و رﺷﺘﻪ ﻛﻮه اﺳـﺖ و اردﻫﺎل ﻳﻌﻨﻲ رﺷﺘﻪ ﻛﻮه ﻳﺎ ﻛﻮه ﻣﻘﺪس.
ﻣﺸﻬﺪ اﺳﻢ ﻣﻜﺎن و ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻣﺤﻞ ﺷﻬﺎ
دت اﺳﺖ. اردﻫﺎل را ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺷﻬﺎ
دت امامزاده سلطان علی، ﻓﺮزﻧﺪ
امام محمدباقر (علیه‌السلام) در آن «ﻣﺸﻬﺪ ﺳﻠﻄﺎن ﻋﻠﻲ» ﻳـﺎ «ﻣـﺸﻬﺪ اردﻫـﺎل» و ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺣﺮﻣﺖ ﺗﺨﺘﻪای ﻗﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻜﺮ اﻣﺎﻣﺰاده ﻋﻠﻲ را روی آن ﻗﺮار دادﻧﺪ و ﻗـﺎﻟﻲ را ﺑـﻪ ﺟﺎی ﭘﻴﻜﺮ او
غسل دادﻧﺪ و ﺷﺴﺘﻨﺪ، «ﻣﺸﻬﺪ ﻗﺎﻟﻲ» ﻳﺎ «ﻣﺸﻬﺪ ﻗﺎﻟﻲ ﺷﻮرون» (ﻗـﺎلیﺷـﻮﻳﺎن) میﻧﺎﻣﻨﺪ.
امامزاده ﺳﻠﻄﺎن علی فرزند امام محمدباقر (علیه‌السّلام) بنا بر برخی نقل‌ها، در مشهد اردهال دفن شده و دارای حرم و بارگاه است.
![مزار امامزاده سلطان علی بن محمدباقر]()
ﻣﺮدم ﻓﻴﻦ کاشان در ﺳﺎل
۱۱۳ ﻫﺠﺮی ﻗﻤﺮی، ﻗﺎﺻﺪی را ﺑﻪ ﻧـﺎم ﻋـﺎﻣﺮ ﺑـﻦ ﻧﺎﺻـﺮ به
مدینه ﻧﺰد اﻣﺎم ﻣﺤﻤﺪﺑﺎﻗﺮ (علیه‌السّلام) ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ و از اﻳﺸﺎن ﺑـﺮای ﺗﻌﻠـﻴﻢ اﺣﻜـﺎم و اﺻـﻮل دﻳـﻦ و ﻫﺪاﻳﺖ و ارﺷﺎد ﺧﻮد ﭘﻴﺸﻮاﻳﻲ را درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮدﻧﺪ. اﻣﺎم ﺧﻮاﺳﺘﻪ آﻧﺎن را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻳﻜﻲ از ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد را ﻛﻪ ﻋﻠﻲ ﻧﺎم داﺷﺖ ﺑـﻪ
ایران و ﻧﺰد ﻓﻴﻨﻲﻫﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ، اﻣﺎﻣﺰاده ﻋﻠﻲ ﻛﻪ در اﻳﺮان ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﺳﻠﻄﺎن ﻋﻠـﻲ ﻣـﺸﻬﻮر ﺷـﺪ، در ﻓﻴﻦ ﺑﻪ
ارشاد و راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ و ﺗﻌﻠﻴﻢ
احکام و
اﺻﻮل دین ﭘﺮداﺧـﺖ. ﭼـﻮن در ﺗﺎﺑـﺴﺘﺎن ﻫﻮای ﻛﺎﺷﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺮم ﺑﻮد اﻳﺸﺎن ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ از دوﺳﺘﺪاران ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﺸﻬﺪ اردﻫﺎل رﻓﺘﻨﺪ و ﻓﺼﻞ ﮔﺮﻣﺎ را در دﻫﻜﺪه ﺧﺎوه ﮔﺬراﻧﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ در ﻣﺸﻬﺪ اردﻫﺎل ﻧﻴﺰ از ﻧﻔـﻮذ زﻳﺎدی در ﺑﻴﻦ ﻣﺮدم ﺑﺮﺧﻮردار ﺷﺪﻧﺪ.
ﻧﻔﻮذ روزاﻓﺰون اﻣﺎﻣﺰاده در ﻣﺮدم ﻣﻨﻄﻘـﻪ و اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﺤﺒﻴﻦ و ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪان، ﺣﺎﻛﻢ وﻗﺖ اردﻫﺎل را ﻛﻪ ﺣﺎرث ﻣﻠﻘﺐ ﺑﻪ زرﻳﻦﻛﻔﺶ ﺑﺎرﻛﺮﺳﻔﻲ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺗﺮس و وﺣﺸﺖ اﻧﺪاﺧﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ازرق واﻟﻲ
ﻗﻢ، ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻦ ﺣﻀﺮت ﺳﻠﻄﺎن ﻋﻠﻲﮔﺮﻓﺖ. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮر زرﻳﻦﻛﻔﺶ ﺑﺎ ﻓﺮﻳﺒﻜﺎری و ﭼﻬﺮه‌ای ﻣﺰوراﻧﻪ اﻣﺎﻣﺰاده ﺳـﻠﻄﺎن ﻋﻠـﻲ را ﺑﻪ «ﺑﺎری ﻛﺮﺳﻒ» دﻋﻮت ﻛﺮد. اﻣﺎﻣﺰاده ﺳﻠﻄﺎن ﻋﻠﻲﻧﻴﺰ دﻋﻮت او را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و ﺑﻪ اﺗﻔـﺎق ﮔﺮوﻫﻲاز ﻳﺎران و دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﻋﺰﻳﻤﺖ ﻛﺮدﻧﺪ و در ﺑﻴﻦ راه ﭘﺎی ﺗﭙﻪای، ﻛـﻪ اﻛﻨـﻮن ﻣﺰار اﻣﺎﻣﺰاده ﺳﻠﻄﺎن ﻋﻠﻲدر آن ﻗﺮار دارد، ﺧﻴﻤﻪﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﺮﭘـﺎ ﻛﺮدﻧـﺪ. ﭘـﺲ از ﭼﻨـﺪ روز در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻜﺎن اﻣﺎﻣﺰاده از اﻓﻜﺎر ﭘﻠﻴﺪ زرﻳﻦﻛﻔﺶ آﮔﺎه ﺷﺪه، دﺳﺘﻮر ﺑﺮﭼﻴﺪن ﺧﻴﻤﻪﻫﺎ و ﻓﺮﻣﺎن ﺑﺎزﮔﺸﺖ را داد. زرﻳﻦﻛﻔﺶ و ﺳﭙﺎﻫﻴﺎﻧﺶ در ﻣﺤﻠﻲ ﺑـﻪ ﻧـﺎم درﺑﻨـﺪ از ﻧـﺎوه ﺑـﺎ اﻣﺎﻣﺰاده و ﻳﺎراﻧﺶ روﺑﺮو ﺷﺪه و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮد.
در اﻳﻦ ﺟﻨﮓ ده روزه ﻛﻪ در اواﻳﻞ ﻣﻬﺮﻣﺎه رخ داد ﻳﺎران اﻣﺎﻣﺰاده ﺳﻠﻄﺎن ﻋﻠﻲﺑﺴﻴﺎری از ا ﻓﺮاد دﺷﻤﻦ را از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدﻧﺪ. زرﻳﻦﻛﻔﺶ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮرده دﻳﺪ ﺑﺮای ﺟﺒـﺮان ﻧﺎﻛﺎﻣﻲو ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮد ﺣﻴﻠﻪ و ﻣﻜﺮ دﻳﮕـﺮی اﻧﺪﻳـﺸﻴﺪ و ﻋـﺪه‌ای از زﻧـﺎن و دﺧﺘـﺮان را، ﺑﺮﻫﻨﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﺟﻨﮓ ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﻣﺎﻣﺰاده ﺳﻠﻄﺎن ﻋﻠﻲ ﻋﻘـﺐﻧـﺸﻴﻨﻲ ﻛـﺮد و در ﭘﻨﺎه ﺳﻨﮕﻲ ﺑﻪ
نماز و دعا ﭘﺮداﺧﺖ. در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم زرﻳﻦﻛﻔﺶ و ﺳﭙﺎﻫﺶ از ﻓﺮﺻﺖ ﺑﻪ دﺳـﺖ آﻣـﺪه، اﺳـﺘﻔﺎده ﻛـﺮده و ﺑـﻪ اﻣﺎﻣﺰاده و ﻳﺎراﻧﺶ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮده و آﻧﺎن را ﺑﻪ
شهادت رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ.
ﺧﺒﺮ ﺷﻬﺎ
دت ﺣﻀﺮت ﺳﻠﻄﺎﻧﻌﻠﻲ ﺑﻦ اﻣﺎم ﻣﺤﻤﺪﺑﺎﻗﺮ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻛﺎﺷـﺎن و ﻣﺤﻠـﻪ ﻓـﻴﻦ ﻛﺎﺷﺎن رﺳﻴﺪ ﻣﺮدم ﻓﻴﻦ ﻛﺎﺷﺎن ﭼﻮب و ﭼﻤـﺎق ﺑـﻪ دﺳـﺖ ﺑـﻪ راه اﻓﺘﺎدﻧـﺪ و ﺑـﻪ اردﻫـﺎل رﺳﻴﺪﻧﺪ و دﺷﻤﻨﺎن آن ﺣﻀﺮت را ﻧﺎﺑﻮد ﻛﺮدﻧﺪ و ﺧﻮد را ﺑﺮ ﺳﺮ ﭘﻴﻜﺮ ﭘـﺎره ﭘـﺎره اﻣـﺎﻣﺰاده ﺳﻠﻄﺎن ﻋﻠﻲ رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ و ﭘﻴﻜﺮ ﭘﺎک او را در ﻗﺎﻟﻴﭽﻪای ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت ﺑﺮ روی آن ﺑـﻪ ﻧﻤـﺎز ﻣﻲاﻳﺴﺘﺎد ﭘﻴﭽﻴﺪﻧﺪ.
در ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻏﺴﻞ و ﺧﺎکﺳﭙﺎری اﻣﺎﻣﺰاده ﺳﻠﻄﺎن ﻋﻠﻲ دو رواﻳـﺖ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم وﺟﻮد دارد:
ﺑﻪ رواﻳﺘﻲ ﻓﻴﻨﻲﻫﺎ ﭘﻴﻜﺮ اﻣﺎﻣﺰاده را ﺑﺮ روی ﺗﺨﺘﻪ ﻗﺎﻟﻲ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ و ﺑﻪ ﺳﺮ ﺟـﻮی آﺑـﻲ ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﻧﻬﺮ ﺷﺎزده ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ، ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ و ﻏﺴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ. ﺑﻌﺪ ﻫـﻢ ﭘﻴﻜـﺮ او را ﺗﺎ ﺳﺮ ﺗﭙﻪ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺗﺸﻴﻴﻊ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و در آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺧﺎوه‌ایﻫﺎ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺶ ﺑﺴﭙﺎرﻧﺪ.
ﺑﻪ رواﻳﺘﻲ دﻳﮕﺮ، ﭼﻮن ﭘﻴﻜﺮ اﻣﺎﻣﺰاده ﭘﺎره ﭘﺎره و ﺑﻲﺳﺮ و ﺧﻮﻧﻴﻦ ﺑـﻮد، او را ﺑـﻲ آﻧﻜـﻪ ﻏﺴﻞ ﺑﺪﻫﻨﺪ روی ﻗﺎﻟﻲ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ و ﺑﻪ ﺳﺮ ﺗﭙﻪ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎک ﻣﻲﺳـﭙﺎرﻧﺪ. ﺑﻌـﺪ ﻗـﺎﻟﻲ آﻏﺸﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﻮن اﻣﺎﻣﺰاده ﺷﻬﻴﺪ را ﺑﺎ آب ﺟﻮی ﻣﻲﺷﻮﻳﻨﺪ.
ﻓﻴﻨﻲﻫﺎی دﻟﺴﻮﺧﺘﻪ و داﻏﺪار، ﭘﺲ از ﺧﺎکﺳـﭙﺎری، ﺑـﻪ ﺧﻮﻧﺨـﻮاﻫﻲ ﺷـﻬﻴﺪان دﺷـﺖ اردﻫﺎل ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﭼﻮبﻫﺎ و ﭼﻤﺎقﻫﺎ و ﺑﻴﻞﻫﺎی ﺧﻮد ﺑﻪ ﺗﻌﻘﻴﺐ زرﻳﻦﻛﻔﺶ و ﻗﺎﺗﻼن اﻣﺎﻣﺰاده و ﺷﻬﻴﺪان دﻳﮕﺮ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﻛﺸﺘﻦ ﺑﺴﻴﺎری از آﻧﻬﺎ ﻛﻴﻦ ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﺮدﻧﺪ. ﭘﺲ از اﻳﻦ واﻗﻌﻪ، ﻓﻴﻨﻲﻫﺎ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻋﻬﺪ ﺑﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ دار ﻗﻴﺎﻣﺖ، ﻫﺮ ﺳـﺎل ﻳـک ﺑـﺎر در ﺳﻴﺰدﻫﻢ ﭘﺎﻳﻴﺰ (ﻣﻬﺮﻣﺎه) ﻳﺎ در دوﻣﻴﻦ ﺟﻤﻌﻪ ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻛﻪ ﻣﻘـﺎرن ﺑـﺎ روز ﺧـﺎکﺳـﭙﺎری ﺷـﻬﻴﺪ اردﻫﺎل اﺳـﺖ ﺑـﻪ زﻳـﺎرﺗﺶ ﺑـﻪ ﻣـﺸﻬﺪ اردﻫـﺎل ﺑﻴﺎﻳﻨـﺪ و ﻳـﺎد واﻗﻌـﻪ ﺷـﻬﺎ
دت و ﻣﺮاﺳـﻢ ﺧﺎکﺳﭙﺎری او را در ﺳﺎﻟﮕﺮد ﺷﻬﺎدﺗﺶ ﺑﺎ
مراسم قالی شویان زﻧﺪه ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ.
در دوﻣﻴﻦ ﺟﻤﻌﻪ ﭘـﺎﻳﻴﺰ ﻛـﻪ روز ﻗـﺎﻟﻲﺷـﻮﻳﺎن اﺳـﺖ، ﺗﻌـﺪاد زﻳـﺎدی از ﻫﻤﻮﻃﻨـﺎن از ﺷﻬﺮﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ایران ﺑﺮای ﺗﻤﺎﺷﺎی ﻣﺮاﺳﻢ ﻗﺎﻟﻲﺷﻮﻳﺎن ﺑﻪ ﻣﺸﻬﺪ اردﻫﺎل ﻣﻲآﻳﻨﺪ. ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﻧﺰدیک ﺑﻪ ﻳﻜﺼﺪ ﻫﺰار ﮔﺮدﺷﮕﺮ و ﻣﺴﺎﻓﺮ از ﺳﺮاﺳﺮ اﻳـﺮان ﺑـﺮای ﺣـﻀﻮر در ﻣﺮاﺳﻢ ﻗﺎﻟﻲﺷﻮﻳﺎن و دﻳﺪن اﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺑﻪ ﻣﺸﻬﺪ اردﻫﺎل ﺳﻔﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﺑﺮﮔﺰاری اﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﺎ آداب ﺧﺎص ﺧﻮد وﻳﮋه ﻣﺮدم ﻓﻴﻦ اﺳـﺖ. ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ از ورود ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﺮای ﺷﺮﻛﺖ در ﻣﺮاﺳﻢ وﻳﮋه ﻛﻪ ﺑﺎ ﭼﻮب‌دﺳﺘﻲ ﻫﻤـﺮاه اﺳـﺖ، ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮی ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻘﻴﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎ و ﻫﻤﺮاﻫﻲ در
ﻋﺰاداری اﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ.
• آزادﺑﺨﺶ، ﺳﻴﺪ اﺣﺴﺎن، فصلنامه فرهنگ مردم ایران، شماره ۱۶، مقاله «ﻣﺮوری ﺑﺮ ﻣﺮاﺳﻢ ﻗﺎلیﺷﻮﻳﺎن».
