مسجد خضراء
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَسْجدُالخَضْراء یا جامع
الخضراء (مسجد سبز)، یکی از مساجد قدیمی
شهر نجف است که در شرق صحن مطهر علوی واقع شده و حوزه درس و بحث
آیت‌اللَّه خویی بوده است. سابقه تاریخی این مسجد به قرن هفتم هجری برمی‌گردد و به علی بن مظفر منسوب است. این مسجد در سال ۱۳۸۰ق به دستور
آیت‌الله خویی بازسازی شد.
علت نام‌گذاری این مسجد به (
الخضراء) (سبز) معلوم نیست، اما در منابع تاریخی ۴ احتمال در وجه تسمیه مسجد داده شده است:
۱. احتمال اول این است که چون مسجد بعد از بنای عمارت
حرم مطهر ساخته شد، مسجد (الحضرة) (حضرت) نام گرفت. اما بعدها این نام نزد مردم تغییر کرده و مسجد
خضرة (
الخضراء) نام گرفت.
۲. احتمال دومی که در منابع تاریخی داده می‌شود این است که چون در فضای آن سبزی کشت شده بود، مسجد
خضرة (سبزی) نام گرفت. در جای دیگر ذکر شده که درویشی هندی گیاهان سبزی را در حیاط مسجد کاشت و از آن هنگام به این نام مشهور شد.
۳. برخی نیز احتمال داده‌اند وجود رنگ سبز در بخشی از این مسجد سبب این نام‌گذاری شده است.
۴. احتمال چهارم این است که این مسجد را
الخضراء، خواهر عمران بن شاهین بنا نهاد و به این نام معروف شد.
برخی منابع تاریخی، بانی این مسجد را فردی به نام
علی بن مظفر النجار می‌دانند. علی بن مظفر در ارثی سهم داشت که به غصب از او گرفته شده بود. پس به
زیارت بارگاه امیرالمؤمنین آمد و از حضرت یاری طلبید و
نذر کرد که اگر سهم خود را بازستاند مسجدی را بنا کند. علی بن مظفر بعد از مدتی سهم خود را پس گرفت اما نذر خود را فراموش کرد.
شبی در خواب
حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) را می‌بیند که به او می‌فرماید: (یا علی یوفون بالنذر) (ای علی، نذر را ادا می‌کنند). وی در پاسخ عرض کرد: (حباً وکرامة یا امیر المؤمنین) (نذرم را با عشق وکرامت ادا خواهم کرد) و مسجد را بنا نهاد.
این مسجد به مساحت ۱۶۶ مترمربع در ضلع شرقی صحن مطهر واقع شده و از ساخته‌های قرن هفتم هجری است که محراب آن با کتیبه‌های قرآنی و نقش‌های اسلیمی تزیین شده است. این مسجد محل تدریس «
آیت‌الله سیدابوالقاسم خوئی» بوده است و هم‌اکنون، دیوار حائل میان مقبره ایشان (حجره ٣١) و مسجد را برداشته و آن را با پنجره‌ای مشبک، پوشش داده‌اند.
![مسجد الخضراء در ضلع شرقی صحن مطهر علوی]()
این مسجد دارای ۲ درب است. درب داخلی که به صحن مطهر راه دارد و در ایوان سوم سمت شرقی، در جهت راست درب مسلم بن عقیل، جنب آرامگاه آیت‌الله خوئی قرار دارد. این درب، یک راهروی کوچک به آرامگاه آیت‌الله خوئی و از طرف دیگر به مسجد راه دارد.
درب دوم ضمن دیوار خارجی قرار دارد. بعد از در ورودی، حیاتی به مساحت (۱۸۷مترمربع) قراردارد که شامل وضو خانه و کفشداری بوده و در بالای آن طبقه دوم قرار دارد. سقف حیات به شکل مثلث بوده و از شیشه و چهارچوب‌های آهنی ساخته شده است.
در
ماه رجب سال ۱۳۶۸هجری حکومت وقت، ثلث مسجد را برای توسعه دادن خیابان محیط حرم مطهر ویران کرد و بسیاری از مغازه‌ها و خانه‌ها و آرامگاه‌ها برای این توسعه‌سازی ویران گردید. بخش باقی‌مانده شامل مسجدی با شبستانی کوچک و دیوارهای قطور و حیاطی نسبتا بزرگ بود. حضرت آیت‌الله خوئی در سال ۱۳۸۵ق دستور به بازسازی مسجد داد.
آیت‌الله خوئی در این مسجد
نماز جماعت را برپا می‌نمود و سخنرانی‌های دروس حوزه علمیه را ایراد می‌کرد. در این مسجد صدها مجتهد دروس فقهی خود را نزد آیت‌الله خوئی گذراندند ودر بسیاری از نقاط جهان منتشر شدند. مراجع تقلید نجف اشرف و بعضی از مراجع تقلید قم مقدس نیز در این مسجد به تحصیل علم می‌پرداختند.
آیت‌الله سیستانی چندین سال در این مسجد به تدریس و اقامه نماز جماعت پرداخت تا اینکه سازمان اوقاف وابسته به رژیم سرنگون شده بعث به بهانه ی ترمیم و بازسازی مسجد، آن را بست.
این مسجد که در زمان حکومت حزب بعث عراق بسته بود، بعد از سقوط صدام، به دستور آیت‌الله سیستانی تعمیر گردید و دوشنبه ۱ جمادی‌الاول سال ۱۴۲۷ق بازگشایی گردید و
نماز جماعت به امامت
سیدحسن مرعشی در آن اقامه شد.
• راهنمای مصوّر سفر زیارتی عراق، سید احمد علوی، قم، معروف، ١٣٨٩ه. ش.
زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، ج۱، ص۴۶، برگرفته از مقاله «مسجد الخضراء».
