مزار اولاد الحسن (کوفه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مزار اولاد الحسن در مسیر قدیمی به سمت
مسجد سهله، از طرف
مسجد کوفه، قرار دارد که امروزه در مرکز
شهر کوفه قرار گرفته است. درباره اینکه این قبر متعلق به فرزندان چه کسی است دیدگاه‌های مختلفی بیان شده است.
این زیارتگاه در مسیر قدیمی به سمت
مسجد سهله، از طرف
مسجد کوفه، واقع شده است که امروزه در محله جمهوریه، در مرکز
شهر کوفه قرار گرفته است و بین اهالی نیز به اولاد الکاظم (علیه‌السّلام) مشهور است.
اصل بنا را پس از شناسایی، مرحوم یاس خضیر جمار جبوری بنا کرد. سپس در سال ۱۴۰۰ ه. ق، پس از بازسازی، گنبدی بزرگ به شکل کلاه‌خودی به قطر هشت متر و ارتفاع دوازده متر، بر بنا افزوده شد. پیرامون حرم را صحن بزرگی احاطه نموده و همه آن با دیوار محصور داخل آن، با درختان نخل تزیین شده است.
درباره اینکه این قبر متعلق به فرزندان چه کسی است دیدگاه مورخان و نسب‌شناسان را بیان می‌کنیم:
شیخ جعفر قسام، دفن شدگان را محمد و موسی، دو فرزند جعفر بن علی بن ابراهیم بن عبیدالله بن زید بن ابراهیم بن محمد بن عباس بن
حسن مثلث بن
حسن مثنی بن
امام حسن (علیه‌السّلام) معرفی نموده است که گویا با کتب معتبر انساب، سازگاری ندارد؛ زیرا آنچه مسلم است، تداوم نسل حسن مثلث، تنها از دو فرزند او، عبدالله و علی است که اولی در حبس
منصور و دومی، به عابد و سجاد ملقب بود.
ابن عنبه (متوفای ۸۲۸ ه. ق) که هم عصر جد این دو بزرگوار است، می‌نویسد:
عزالدین ابونزار عدنان، نقیب سادات مشهد بود و دارای دو فرزند، به نام‌های عزالدین محمد، و عمادالدین ابوجعفر محمد، نقیب کوفه است. ابوجعفر محمد نیز دارای دو فرزند، به نام‌های ابوجعفر محمد فخرالدین، نقیب النقباء عراق و ملقب به «اطروش» بود و ابوالقاسم شمس‌الدین علی، نقیب سادات مشهد است. از نسل شمس‌الدین علی، آخرین نقیب از دوره
بنی‌العباس، به نام نقیب النقباء شمس‌الدین علی بن تاج‌الدین ابی‌علی حسن بن شمس‌الدین علی است که سیدی جلیل‌القدر و عظیم‌الشان بود.
عباس کاظم در کتاب «
المزارات المعروفة فی مدینة الکوفه»، دفن شدگان در این بقعه را محمد و موسی، دو فرزند علی بن عبدالمطلب عمیدالدین بن ابراهیم ابونصر عبدالمطلب الاول بن علی بن علی بن علی بن محمد بن عزالدین بن نزار عدنان ابن عبدالله بن عمر المختار بن مسلم الاحول بن محمد بن محمد الاشتر بن عبیدالله ثالث بن علی بن عبیدالله ثانی بن علی
الصالح بن عبیدالله الاعرج بن حسین اصغر ابن امام زین
العابدین علی بن حسین (علیه‌السّلام) معرفی می‌کند که دو تن از شخصیت‌های بافضیلت و عالی مقام، از
خاندان اعرجی و جد سادات اعرجی و جلالی
کوفه است. سیدمحمد در سال ۸۰۸ ه. ق و برادرش در سال ۸۱۴ ه. ق، وفات یافتند و در این مکان که منزلشان بود، دفن شدند.
عبدالمطلب اول، سیدی جلیل‌القدر، عظیم‌الشان، مؤدب، شاعر، دارای خط خوش و دارای خانه‌ای بزرگ و مجلل در کوفه بود. وی در
شعبان سال ۷۰۶ ه. ق، وفات یافت. فرزندش، ابونصر ابراهیم جلال‌الدین، نقیب النقباء عراق بود و مادرش عزّالنساء، دختر سید بهاءالدین داوود، دخترعمویش بود که از وی، یک فرزند به نام عبدالمطلب دوم آورد که نقابت سادات مشهد غروی و نیز کوفه را برعهده داشت. او مدتی به خراسان رفت و سپس در سبزوار ساکن شد.
سیدعبدالرزاق کمّونه، ابوالقاسم علی بن عبدالمطلب دوم را سیدی متادب، شاعری عالی‌مقام و نقیب
نجف اشرف می‌داند که نظارت بر کوفه را عهده‌دار بود. می‌گویند که وی در سال ۵۸۴ ه. ق، متولد شده است.
گویا در نسب‌نامه‌ای که عباس کاظم، به آن اشاره نموده، اشتباهی صورت گرفته است؛ زیرا در منابع انساب، این‌طور ذکر شده است: ابوالقاسم علی بن عمیدالدین عبدالمطلب بن ابی‌نصر ابراهیم بن ابی‌الحارث عبدالمطلب بن علی ابی‌الحسن النقیب ابن حسن النقیب بن علی بن محمد بن عدنان بن عبیدالله بن عمر المختار. وی، صاحب چهار فرزند، به نام‌های محمد شرف‌الدین، ابراهیم جلال‌الدین نقیب و زین
العابدین و برکه شرف‌الدین بوده است که گویا از این فرزندان، دو یا سه تن در این بقعه، مدفون‌اند. با این‌حال، میان خاندان وی، موسی نامی هم یافت شده است.
با این‌حال، درباره اینکه این قبر متعلق به فرزندان وی باشد، به‌جز دکتر عباس کاظم، نویسنده دیگری، چیزی ننوشته است.
زیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، مقاله «امامزاده خدیجه بنت علی»، ج۱، ص۱۳۵-۱۳۷.
