مروج الذهب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مروج الذهب داراى دو بخش است. در بخش نخست تاریخ خلقت و انبیاء و ملل مختلف تا قبل از
بعثت پیامبر (ص) بررسى شده است. بخش دوم کتاب با بعثت پیامبر آغاز و با ذکر حوادث تا سال ۳۳۶ پایان مى‌یابد.
مسعودی ابتدا کتابى با عنوان «
اخبار الزمان و من اباده الحدثان» در ۳۰ جلد نگاشت، سپس آن را مختصر کرد و «
الکتاب الاوسط» نامید، اختصارى از این کتاب را نیز برگزید و «مروج الذهب» نامید. او بهترین و عالیترین مطالب دیگر کتاب‌هایش را برگزید و در این کتاب آورد. از این رو کتاب را مروج الذهب (مرغزار طلا) نامید.
مروج الذهب داراى دو بخش است. در بخش نخست تاریخ خلقت و انبیاء و ملل مختلف تا قبل از بعثت پیامبر (ص) بررسى شده است. بخش دوم کتاب با بعثت پیامبر آغاز و با ذکر حوادث تا سال ۳۳۶ پایان مى‌یابد.
مروج الذهب تاریخی است عمومى که علاوه بر تاریخ مسلمانان، به تاریخ جهان و احوال دیگر ملل نیز پرداخته است.
روش مسعودى در
تاریخنگاری، شیوه موضوعى است، هر چند او بین روش موضوعى و سالشمار جمع کرده و هنگام پرداختن به یک موضوع ترتیب زمانى را رعایت کرده است.
مسعودى در ارائه مطالب تاریخى از جغرافیا بهره برده است. او در عین آشنایى با علوم مختلف بویژه
جغرافیا به تاریخ پرداخته است. امتیاز او بر «
یعقوبی» در این است که
تاریخ و جغرافیا را با هم درآمیخته و در یک متن دیده است. احاطه او بر علوم مختلف و آشنایى وى با چندین زبان از جمله زبان فارسى، موجب شده نگاه او به حوادث فرا‌تر از نگاهى صرفا تاریخى باشد. او با سفرهاى بسیار، از «مشاهده و معاینه» در تدوین کتابش بهره کافى برده است. آثار این سفر‌ها که همراه با برداشت جامعه‌شناسانه و روان‌شناسانه وى از زندگى اجتماعى مردمان مختلف بوده در مروج الذهب آشکار است.
او با وارد کردن عنصر استدلال عقلائى به قلمرو مباحث تاریخى از مرز «دیدن حادثه و نقل آن» گذشته و در وراى حوادث به دنبال علل و اسباب وقوع گشته است. طرح مباحث
تمدن و
فرهنگ و اهتمام به تاریخ و تفکر اقلیت‌ها و مذاهب در مروج الذهب چشمگیر است.
مسعودى در لابلاى مطالب علمى و تاریخى، داستان‌ها و لطایف و ظرایفى را چاشنى کرده است تا خواننده را ملال حاصل نشده و رغبت به خواندن آن همیشگى باشد.
مسعودى در مقدمه مروج الذهب فهرستى ارزشمند از مهم‌ترین کتاب‌هاى تاریخى موجود تا آن عصر را آورده و از منابع مورد استفاده خود نام برده است، او «
تاریخ طبری» را کتابى پرفایده و سودمند دانسته است.
عده‌اى از کسانى که مسعودى از طریق آنان مطالب را نقل کرده است عبارتند از:
هیثم بن عدی ابن اسحاق،
ابو مخنف،
محمد بن سائب کلبی،
واقدی،
مدائنی و...
مورخین پس از مسعودى همچون ابن کثیر در «البدایة و النهایة» و مقریزى در «الخبر عن البشر» و ابن خلدون در «العبر» از کتاب‌هاى مسعودى بهره برده‌اند.
مروج الذهب اول بار در پاریس سال ۱۷۸۷ م چاپ شد، سپس چاپ‌هاى مختلفى از آن در مصر از جمله با تحقیق
محمد محیی الدین عبد الحمید در سال ۱۹۴۸ م منتشر شد، چاپ دیگر آن با تحقیق اسعد داغر به سال ۱۹۷۴ در چهار جلد در بیروت روانه بازار شد، همین چاپ در
قم توسط انتشارات دار الهجرة افست شد (این نسخه در بخش تاریخ مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى براى تحقیق مورد استفاده بوده است).
چاپ بهتر مروج در ۷ جلد با تحقیق «شارل پلا» بهمراه فهارس متنوع در بیروت سال ۱۹۶۶ به زیور طبع آراسته شده است.
میرزا حیدر على فخر الادباء مروج را در سال ۱۳۱۶ ه. به فارسى ترجمه کرده که نسخه آن در تهران است. ترجمه رایج «مروج الذهب» به زبان فارسى با قلم «
ابو القاسم پاینده» در ۲ جلد توسط انتشارات علمى و فرهنگى چاپ شده و در این برنامه مورد استفاده بوده است.
«این مقاله با استفاده از مطالب ویکی نور و نرم افزارهای نور توسط گزوه پژوهشی ویکی فقه باز نویسی شده است.»
