مروان بن محمد کوفی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابومحمد مروان بن محمد ابوشمقمق کوفی (م حدود
۱۸۰ق)، از شعرای هجاگوی
عرب و فردی
ادیب و
فقیه قرن دوم هجری قمری بود.
ابومحمد مروان
بن محمد ابوشمقمق کوفی، از موالی
مروان بن محمد اموی، و نخست در
بصره ساکن بود.
او ظاهراً خراسانی نسب، ولی در بخاریه ساکن بود.
بخاریه محله‌ای در
بصره بود که
عبیدالله بن زیاد مردمانی را که پس از فتح
بخارا از آن دیار به بصره آورده بود، در آن مسکن داد.
ابوشمقمق از شعرای هجاگوی عرب و فردی ادیب، فقیه، شاعری ظریف طبع و مورد توجه مردم بود.
او علاوه بر زشتی و آشفتگی ظاهر، دچار لحن یعنی لغزش نحوی و لغوی در گفتار نیز بود.
روایاتی که درباره ابوشمقمق نقل شده، حکایت از سفرهای متعدد او دارد از جمله در خلافت
هارون الرشید (
۱۷۰-
۱۹۳ق) رو به
بغداد نهاد و در آنجا با
ابودلامه که بسیار کهن سال شده بود و نیز با
ابونواس و گروهی دیگر در منزل
ابوالعتاهیه، واقع در محله کرخ دیدار کرد.
او
منصور بن زیاد و
یحیی بن خالد برمکی را
هجو، و
فرج رخّجی را مدح کرد.
همچنین برخی از دولتمردان یحیی
بن خالد برمکی را مدح یا هجو کرده است.
او در سفری که به
یمن داشت، به خدمت
یزید بن مزید شیبانی رسید و در قطعه شعری از
فقر خویش سخت نالید، چندان که یزید هزار
دینار به او صله داد.
همچنین هنگامی که
مامون (خلافت
۱۹۸-
۲۱۸ق)
خالد بن یزید بن مزید را بر
موصل گماشت، شاعر با او همراه گشت و شعری که در آنجا درباره شکستن چوب علم سرود، ده هزار
درهم جایزه برای او و ولایتی وسیع‌تر برای امیر به ارمغان آورد.
او از
بشار بن برد سالی دویست درهم کمک می‌گرفت.
کلمه شمقمق به معنای دراز است و لقب ابوشمقمق احتمالا از باب درازی بینی او بوده است. وی علاوه بر ریش اندک، لبانی ستبر و منظری نازیبا داشت.
از آثار او مجموعه‌ای حاوی هفتاد ورقه
شعر می‌باشد.
او سرانجام در حدود ۱۸۰ق درگذشت.
سال‌های حدود
۱۹۰ و
۲۰۰ق یا چند سال بعد از آن تاریخ‌های دیگری هستند که برای فوت او ذکر کرده‌اند.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۵۶، برگرفته از مقاله «مروان ابوشمقمق».
