محمّد‌هادی مازندرانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«محمد هادی بن محمد صالح مازندرانی»، مؤلف و خوش نویس اواخر دروه صفوی است که به «آقا هادی» و «هادی مترجم» نیز شهرت داشته و در زمره
علما و زهاد بوده است.
وی، فرزند مرحوم
ملا صالح مازندرانی است. پدر و مادر او، هر دو از دانشمندان
شیعه بوده‌اند. پدرش، شارح «اصول و روضه کافی» و مؤلف آثار ارزش مند دیگری است و مادرش، مرحومه آمنه بیگم، دختر شیخ
محمد تقی مجلسی و خواهر علامه
محمد باقر مجلسی است.
داستانی زیبا و شنیدنی از شب
ازدواج پدر و مادر ایشان نقل شده که نشان دهنده تبحر علمی والدین دانشمند ایشان است:
ملا صالح مازندرانی، از خانواده‌ای بسیار فقیر بوده و از
مازندران به
اصفهان رفته است. وقتی استادش، مرحوم شیخ محمد تقی مجلسی، پیش رفت درسی او را می‌بیند، شخصا برای ازدواج او اقدام نموده، دختر عالمه و مجتهده اش را به عقد او درمی آورد. زمانی که ملا صالح به حجله عروسی می‌رود، به گوشه‌ای رفته و به مطالعه می‌پردازد و حل مسئله‌ای ساعت‌ها وقت وی را می‌گیرد و این مطالعه تا صبح به طول می‌انجامد، به ناچار مطالعه را رها کرده، برای تدریس می‌رود. همسر وی، آمنه بیگم، سراغ نوشته‌های او می‌رود و پاسخ مسئله را مشروحا می‌نویسد. وقتی که ملا صالح به خانه برمی گردد، متوجه می‌شود که مسئله حل شده است و به شکران اینکه چنین همسر دانشمندی روزی او شده است، تا سه شب به
عبادت می‌پردازد.
خداوند به این دو بزرگوار، شش فرزند پسر و یک فرزند دختر داده است. پسران وی همه اهل
علم و قلم بوده‌اند.
مرحوم محمد هادی مازندرانی فقیهی وارسته بوده است. در شرح حال وی تعبیرهایی مانند فقیه الزمان و مجتهد الزمان آمده است؛ «شرح
فروع کافی» وی، بهترین دلیل این مدعاست. او در رشته‌های دیگر علوم، مانند ادبیات، معانی، بیان،
تفسیر و
اصول نیز تبحر داشته و آثاری از وی در این زمینه‌ها به جا مانده که در مقدمه «شرح کافی» معرفی شده‌اند.
یکی از کارهایی که ایشان انجام داده، ترجمه آثار گوناگون، از جمله
قرآن مجید و
صحیفه سجادیه است و به همین جهت، به هادی مترجم نیز شهرت یافته است. عصر وی، عصر رونق ترجمه است و صفویه به این کار تشویق می‌کردند و می‌توان وی را یکی از پرچم داران این حرکت به حساب آورد.
یکی دیگر از ویژگی‌های ایشان، خط زیباست. نام او در زمره خوش نویسان عهد صفوی به ثبت رسیده است. بخشی از «شرح کافی» که به خط خودش موجود است، بسیار زیبا نگاشته شده و بهترین دلیل این مدعاست. وی، در خط نسخ، از معاصران و پیروان شیوه آقا ابراهیم قمی بوده است.
از دیگر آثار ایشان، می‌توان به کتاب «انوار البلاغة» اشاره کرد.
تاریخ ولادت او، در جایی ذکر نشده است، ولی تاریخ وفات او، بنا بر گفته برخی، به هنگام فتنه افغان در سال ۱۱۳۵ ق یا ۱۱۳۴ ق است و در مقبره خاندان مجلسی که کنار مسجد جامع اصفهان است، به خاک سپرده شده است.
شرح معالم الأصول(مازندرانی).
نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
