محمود تغلق شاه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمود تغلق شاه، هشتمین سلطان سلسله تغلقیه یا همان
خاندان تغلق تیمور می‌باشد.
ناصرالدین محمودشاه،
پسر کوچک ناصرالدین محمدشاه پس از ۱۵ روز اختلاف میان امرا و با سعی خواجه‌جهان در
جمادی‌الاول ۷۹۶ بر
تخت نشست. او مقرب الملک را با عنوان مقرب خان ولی‌عهد خود کـرد. در این روزگار کـه شورش‌هایی در قلمـرو حکومت تغلق شاهیان پدید آمده بود، خواجه‌جهان با عنوان «سلطان الشرق»، مأموریت آرام‌کردن شورشیان را برعهده گرفت و موفق شد تا «زمین‌داران» شورشی قنوج تا بهار را مطیع سازد.
در کشاکش‌های میان مقرب‌خان و سعادت‌خان که از امرای برجسته بود، سعادت‌خان به فیروزآباد رفت و با گروهی دیگر از امرا، نصرخان، یکی از پسران فیروزشاه را با عنوان ناصرالدین نصرت شاه در ۷۹۷ق/۱۳۹۵م بر تخت نشاند.
جنگ میان دو پادشاه دهلی و فیروزآباد ۳ سال طول کشید و در این مدت امرا و ملوک ولایات مختلف به استقلال‌خواهی برآمدند.
با کوشش‌های اقبال‌خان، یکی از امرای ولایات، سلطان ناصرالدین نصرت شاه به فیروزآباد رفت و اقبال‌خان هم مقرب‌خان را کشت و به نام محمودشاه، امور پادشاهی را در دست گرفت.
در این زمان که
امیر تیمور گورکانی تهاجم به
هند را آغاز کرده بود، در جمادی‌الاول ۸۰۱/ ژانویه ۱۳۹۹ به فیروزآباد رسید. محمودشاه به گجرات گریخت و دهلی به دست تیمور افتاد.
دو ماه پس از مراجعت تیمور، سلطان ناصرالدین نصرت شاه بازگشت و دهلی ویران شده را باز پس گرفت. اما با قدرت‌یافتن روزافزون اقبال‌خان وی به ناگزیر دهلی را به سوی میوات ترک کرد و سرانجام همان‌جا درگذشت.
از این پس دهلی چندگاهی دردست اقبال‌خان بود تا در ۸۰۴ق محمودشاه دوباره به این شهر بازگشت. اگرچه اقبال خان ظاهراً پادشاهی وی را پذیرفت، اما هراس محمودشاه از او سبب شد تا برای پیوستن به سلطان ابراهیم شرقی پسر خواجه جهان، از سلاطین جونپور (سل ۸۰۳-۸۴۴ق/۱۴۰۱-۱۴۴۰م) اقدام کند. محمودشاه در این کار موفق نشد، ولی قنوج را تصرف کرد و همان‌جا ماند. پس از
قتل اقبال‌خان در ۸۰۶ق، محمود شاه در ۸۰۸ق/۱۴۰۵م به دهلی بازگشت و دوباره بر تخت سلطنت نشست
قلمرو او در این زمان بسیار محدود بود و پس از یک سلسله درگیری‌های جزئی با ملوک و امرای ولایات دیگر سرانجام در ۸۱۵ق/۱۴۱۲م در دهلی درگذشت و با
مرگ او دولت
تغلق شاهیان پایان یافت. مدت
سلطنت صوری محمودشاه ۲۰ سال و دو ماه بود.
پس از درگذشت او باقی‌مانده نواحی تحت فرمان تغلق شاهیان میان امرای ولایات تقسیم شد.
(۱) سیهرندی، یحیی، تاریخ مبارک شاهی، به کوشش محمد هدایت حسین، کلکته، ۱۹۳۱م.
(۲) فرشته، محمدقاسم، تاریخ، لکهنو، ۱۸۶۴م.
(۳) نهاوندی، عبدالباقی، مآثر رحیمی، به کوشش محمد هدایت حسین، کلکته، ۱۹۲۵م.
(۴) Majumdar، R C» The Invasion of Tīmūr and the End of the Tughluq Dynasty «، The Delhi Sultanate، Bombay، ۱۹۹۰.
(۵) William Henry Beveridge، A comprehensive history of India: civil، military and social ، London ۱۸۷۱.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تغلقیه»، شماره ۳۶۶۶. دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «خاندان تغلق تیمور»، شماره۶۰۰۶.
