محمد قاسم هندوشاه استرآبادی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«محمد
قاسم هندوشاه استرآبادی» معروف به فرشته،
مورخ و پزشک شیعی ایرانی الاصل اهل
استرآباد و کارگزار سلاطین
احمدنگر و
بیجاپور هند که از وی با عنوان غریبان و غریب زاده نیز یاد شده است.
متاسفانه از دوران زندگی وی در ایران اطلاعی در دست نیست. همین قدر می‌دانیم که ظاهرا در
سال ۹۷۷ ق متولد شده است و پس از تحصیلات مقدماتی و کسب دانش در دوازده سالگی، به همراه پدرش مولانا غلام علی هندوشاه،
ایران را
ترک کرده و به
هند رفته است و در
احمدنگر ، از محضر اساتیدی چند بهره برده و به دربار مرتضی نظام شاه راه یافته و از زمره محافظین وی درآمده است. نزدیکی پدر هندوشاه به دربار، به محمد
قاسم این فرصت را داد که با
شاهزاده جوان، میران حسین آشنا و همدرس شود. محمد
قاسم جوان، به زودی به سبب لیاقت و دانش، مورد توجه قرار گرفت و به مقام ریاست نگهبانان پادشاهی منصوب شد و سرانجام پس از قتل نظام شاه به دستور فرزندش میران حسین شاه، وی به دربار میران حسین پناه برد. با مرگ مرتضی نظامشاه، فرشته، حامی خود را از دست داد و عملا در محیط متعصب
اهل تسنن قرار گرفت و به ناچار احمدنگر را
ترک کرد و به بیجاپور رفته به
ابراهیم عادلشاه پیوست. وی به دلیل موقعیت خاصی که در دربار ابراهیم عادلشاه دوم داشت، در اغلب ماموریت‌های سیاسی شرکت می‌جست و چندی نیز محافظت دربار وی را بر عهده داشت.
فرشته در هر کجا که بود و به هر کجا که رفت، از نوشتن غافل نماند و سرانجام پس از هفده
سال در ۱۰۱۵ ق از تاریخ هند فراغت یافت و نام کتاب خود را به نام ابراهیم عادلشاه دوم، «گلشن ابراهیمی» نهاد که سرانجام به تاریخ فرشته
شهرت یافت. از این تاریخ به بعد می‌توان زندگی وی را تا سال ۱۰۳۳ ق تثبیت نمود. به نظر می‌رسد محمد
قاسم تا تاریخ فوق زنده بوده و مطالبی به تاریخ خود اضافه می‌کرده است. از این تاریخ به بعد از زندگی فرشته اطلاعی در دست نیست.
وی در احمدنگر هند از محضر استادانی چون
شیخ محمد مصری و
احمد بن نصرالله سندی بهره برد.
تاریخ فرشته ،
دستور الاطباء یا
طب فرشته .
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور).
