محمد صادقی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فقیه قرآنی
مفسر عالیقدر
آیت‌الله دکتر محمد صادقی تهرانی از قرآن پژوهان و مفسران معاصر در
حوزه علمیه قم می باشد.
وی در
سال ۱۳۴۶ ق در
تهران چشم به
جهان گشود.
پدرش یکی از سخنوران و خطیبان مشهور بود. در ۱۲ سالگی پدرش را از دست داد. درس
قرآن را نزد
مادرش آموخت. تحصیلات رسمی را پشت سر گذاشت. سپس برای فراگیری علوم دینی به
حوزه علمیه قم رفت. وی در این باره می‌گوید: «آغاز تحصیلات حوزوی بنده در حدود سنه ۱۳۱۸ بوده و سنه ۱۳۲۰ وارد قم شدم، در دو، سه سال قبل از ورود به قم با مرحوم
آیت‌الله العظمی آقای
شاه آبادی مانوس شدم و انس با جلسات
معارف و
تفسیر ایشان موجب شد که وارد حوزه شوم... بحث‌ها (ی ایشان) به قدری عمیق، دقیق، روحانی، معنوی و متحول کننده بود که در همان سنین تحولی عظیم یافتم. در مجموع دو سه سال جلسات منزل و مسجد ایشان را مرتب پیگیری می‌کردم و مباحث ایشان را می‌نوشتم و گاهی به خودشان ارائه می‌دادم که موجب تعجب ایشان می‌گردید.»
عالم عارف کامل محمد علی شاه آبادی به گفته ایشان اولین و موثرترین استاد دکتر صادقی بوده است. پس از آن به درسهای فلسفی
میرزا مهدی آشتیانی حاضر شده است و در جلسات عرفانی
شیخ احمد آشتیانی و
محمد فیض همدانی در تهران شرکت نموده و در
مشهد مقدس در دروس معارف
میرزا مهدی خراسانی توفیق می‌یابد. در ابتدای ورود به قم به درس
حکمت و شرح
منظومه یگانه شاگرد نامدار شاه- آبادی یعنی حضرت
امام خمینی بدون اجازه و هماهنگی قبلی شرکت می‌نماید و در سنین جوانی و اوایل طلبگی همدرس
شهید مطهری و
آیت‌الله منتظری می‌گردد. وی می‌گوید «در حقیقت دروس که ما خواندیم نزد بزرگترین اساتید نیم
قرن اخیر بوده آیات عظام مرحوم آقای
حجت ،
حاج سید احمد خوانساری ،
سید محمد تقی خوانساری ، مهم تر از همه مرحوم
آیت‌الله العظمی بروجردی و... بودند. و عمده استفاده قرآنی من در قم از محضر آیت‌الله العظمی
علامه طباطبایی بود. حدود هشت نه سال در درس (تفسیر) ایشان شرکت می‌کردم.»
مهمترین ویژگی استاد صادقی دیدگاه ویژه ایشان نسبت به قرآن و نقش چشمگیر قرآن در علوم دینی و حوزوی است. ولی به صراحت اعلام میدارم تنها معیار در تفسیر و میزان سنجش و قبولی آراء و نظرات اسلامی و دینی قرآن مجید می باشد. وی در این زمینه میفرماید «آری مجموع این جلسات (که در محضر اساتید تهران شرکت داشتم) موجب شد که من وارد حوزه شوم. ولی با دو چشم، چشم اصلی راست، چشم قرآنی، و چشم (فرعی) چپ حوزوی وارد حوزه قم شدم... البته با چشم فرعی چپ به دروس
فلسفه و دیگر دروس نگاه می‌کردم. یعنی کل دروس حوزه، از
فقه ،
اصول ، حتی
ادبیات ،
منطق ،
عرفان ،
فلسفه ،
عقاید و... را می‌خواندم. با دقت هم درس می‌خواندم، هم دریافت می‌کردم و هم می‌نوشتم، ولی همه اینها- بجز قرآن- در حاشیه بود. یعنی محور اصلی من قرآن بود. آنچه را که با قرآن موافقت داشت قبول می‌کردم و آنچه که نداشت، هرگز. من فلسفه، اصول، فقه ادبیات، منطق، عرفان و همه چیز را قبول ندارم، مگر آنچه که موافق با قرآن است. با این دو چشم به حوزه نگاه می‌کردم. یک چشم راست که حوزه با آن موافق نبود که چشم قرآنی باشد، (و دیگر)
چشم چپ که حوزه صد در صد مربوط به آن بود. مطالعه من در تفسیر دارای دو بعد بود، یک بعد
روایات و نظرات مفسران و بعد دیگر محور قرآن بود. فقط آنچه با قرآن موافق بود مورد قبول بود. به تهران که رفتم تدریس تفسیر قرآن شروع کردم و از دانشگاه لیسانس و دکترا در رشته فلسفه و حقوق گرفتم.»
۱. تفسیر «
الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنة » به
زبان عربی در ۳۰ جلد.
۲. تفسیر «
البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن » به زبان عربی در یک جلد.
۳. ترجمه فارسی
قرآن آخرین اثر قرآنی مفسر است که به تازگی منتشر گردیده است.
۴. خلاصه تفسیر: پنج جلد
تفسیر آیاتی از قرآن که خلاصه ۶۰ سال تفکر قرآنی است امید است به زودی در دسترس قرآن پژوهان قرار گیرد.
۵. تفسیر موضوعی ۲۲ جلد چاپ نشده است.
۶. ستارگان از نظر قرآن. پایان نامه دکترای مفسر.
۷. حکومت قرآن.
۸. مسیح از نظر قرآن و
انجیل .
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
