محمد بن حسین زبیدی اندلسی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد بن حسین زبیدی اندلسی، صاحب قالی، او و دو پسرش منسوب‌اند به زبید (بطنی از مذحج) و از علماء لغت به شمار می‌روند.
محمد بن حسین (بینها و الحمام فرق لو لا المناجات و النواعی، از معجم الادباء است. در
معجم «
محمد بن حسن» آمده
و صواب «
محمد بن حسین» به نوشتهء ذیل اعلام زرکلی
در بعضی از مآخذ دیگر نیز ضبط کرده «قهد»
در
معجم‌البلدان محمد بن حسن ضبط گردیده است) اندلسی، صاحب قالی، او و دو پسرش منسوب‌اند به زبید (بطنی از مذحج) و از علماء لغت به شمار می‌روند. در برخی از نسخ
قاموس (در توصیف آنان) چنین آمده: اللغویون الزبیدیون
سمعانی آرد:
محمد بن و «ابنیه»
حسین زبیدی نحوی از قبیله‌ی زبید و از ائمه‌ی
نحو و عربیت و
لغت است کتاب
العین خلیل را مختصر ساخته و در باب کتاب‌ها پرداخته است
شعر بسیار سرود، زبیدی منسوب است به زبید
بن صعب
بن سعد العشیره قوم عمرو
بن معدیکرب زبیدی
حمیدی گوید: ابوبکر زبیدی از پیشوایان لغت و عربیت است.
جمع فراوانی از او روایت دارند و از آن جمله‌اند، فرزندش ابوالولید
محمد و ابراهیم
بن محمد افلیلی نحوی و دیگران. و از ابوعلی قالی نقل روایت کند فرزندش
محمد و نیز «اخبار نحویان» و «اغلاط عامه» ابراهیم
بن محمد بن زکریای زهری از او روایت دارند.
در نحو کتابی تالیف کرده بنام کتاب الواضح.
و نیز کتاب العین را به وجهی نیکو بطوری که «کتاب طبقات النحویین»
و «کتاب در اغلاط عامه»،
«کتاب در ابنیهء سیبویه»
مختصر ساخته دیگر از مؤلفات اوست
شنیده‌ام مردم غرب (
اندلس) اقبالی سخت بر مؤلفات او دارند بویژه بر کتاب مختصر عین، زیرا وی در عین اختصار آن را تکمیل و شرح کرده و چیزهایی بر آن افزوده که نبودنش نقیصهء کتاب عین محسوب است.
ابوبکر را تصنیفات دیگر نیز در فنون متنوع ادب است وی به گفتهء
حمیدی شعر بسیار دارد و از آن جمله اشعاری است که برای ابومسلم
بن فهد (ضبی و آن غلط است.) نوشته: ابامسلم ان الفتی بجنانه و مقوله لا بالمراکب و اللبس و لیس ثیاب المرء تغنی قلامه اذا کان مقصوراً علی قصر النفس و لیس یفید العلم و الحلم و الحجی.
حمیدی گوید: زبیدی سرانجام از «الحکم» اجازت بازگشت به
اشبیلیه خواست و مستنصر با درخواست او موافقت نکرد، زبیدی در این باب به سلمی کنیزک خود در اشبیلیه نامه‌ای نوشت و این چند شعر در آن نامه گذارد: ویحک یا سلمی لاتراعی لابد للبین من زماع لاتحسبنی صبرت الا کصبر میت علی النزاع ماخلق اﷲ من عذاب اشد من وقفه الوداع ما بینها و الحمام فرق لو لا المناجات و النواعی.
وی بسال ۳۸۰ ه ق درگذشت.
یاقوت آرد:
محمد بن حسن اشبیلی
مکنی به ابوبکر، عالم لغوی ساکن قرطبهء اندلس، از اسماعیل قالی علم فراگرفت
حکم بن عبدالرحمن (سلطان اموی بلاد مغرب ملقب به مستنصر) برای
تعلیم و
تادیب فرزندش از او
دعوت کرد وی بگفته
ابن بشکوال در ۳۷۹ و بگفته
حمیدی در حدود ۳۸۰ در اشبیلیه (سویل) وفات یافت.
سایت علما و عرفا، برگرفته از مقاله «محمد بن حسین زبیدی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۲/۰۲.
