محمدباقر فاضلی بهسودی (متولد ۱۳۳۵ش)، مسئول استفتائات و معاونت دفتر مرکزی قم بیت آیتالله محقق کابلی میباشد. محمدباقر فاضلی، فرزند حجتالاسلام حاج ناظرحسین فاضلی، در سال ۱۳۳۵ش، در منطقه کوه بیرون (تگاب برخانه، قریه سوره سو) حصه دوم بهسود، از توابع ولایت میدان افغانستان، در خانوادهای مذهبی و روحانی، متولد شد. [۱]
ر. ک: حیدری خواتی، غلامحسین، رجال ماندگار زندگینامه علمای فقیه و سیاسی شیعیان افغانستان، ص۱۷۴.
وی در هشت سالگی، بههمراه پدر و دو عمویش، رهسپار عراق شد. دلیل این مهاجرت، این بود که پدر و عموی بزرگ وی، هرکدام دارای یک پسر بودند و عموی کوچکش نیز فرزندی نداشت و آن یگانه پسرعموی بزرگش نیز در دوران جوانی، زیر برف کوچ، به رحمت خدا رفت، در نتیجه برای این خانواده، فقط یک پسر باقی ماند و به همین جهت، این سه برادر تصمیم گرفتند که به عتبات عالیات مشرف شوند و بقیه عمرشان را در جوار مرقد امیرالمؤمنین (علیهالسّلام)، سپری کنند تا تنها پسر این خانواده، در آنجا مشغول تحصیل شود. این بود که در سال ۱۳۴۳، عازم ایران شدند و وقتی به مشهد مقدس رسیدند، پدرش در حرم ثامنالائمه (علیهالسّلام) با خدای خود عهد کرد که تنها پسرش را در راه تحصیل علوم دینی بگمارد. ایشان در همین سال، وارد حوزه علمیه نجف اشرف شده و مدت دو سال، در مکتبخانه آنجا، مشغول فراگیری قرآن کریم، کتاب حافظ و بقیه کتب فارسی شد و بعد از دو سال، رسما در دروس حوزه شرکت کرد. [۲]
ر. ک: حیدری خواتی، غلامحسین، رجال ماندگار زندگینامه علمای فقیه و سیاسی شیعیان افغانستان، ص۱۷۴-۱۷۵.
وی ادبیات عرب (جامع المقدمات، سیوطی، شرح جامی و مطول)، منطق (حاشیه ملاعبدالله و شرح شمسیه) و اصول (معالم الدین و قوانین الاصول) را نزد اساتید بزرگوار: سید موسوی، شیخ محمدحسین نوری سنگ تخت، سیدمحمدحسن مرتضوی بلخابی، شیخ اسماعیل عالمی یکاولنگی، مدرس افغانی، محمدی بامیانی و خدابخش محقق کرمانی فراگرفت. [۳]
ر. ک: حیدری خواتی، غلامحسین، رجال ماندگار زندگینامه علمای فقیه و سیاسی شیعیان افغانستان، ص۱۷۵.
وی در سال ۱۳۵۳ش، در ماه مبارک رمضان، از عراق اخراج و در کابل، مستقر شد. مدت سه سال در مدرسه علمیه محمدیه که زیر نظر آیتالله سیدمحمد سرور واعظ بهسودی اداره میشد، مشغول تحصیل شد. «قوانین الاصول» را نزد سیدمحمدتقی وحیدی بهسودی فراگرفت و جلد اول شرح لمعه و رسائل را در نزد سیدحسین جان فاضل تلمذ نمود. در امتحانات کتبی سالانه مدرسه محمدیه، در هر سه سال، عنوان شاگرد اول و ممتاز را دریافت کرد. [۴]
ر. ک: حیدری خواتی، غلامحسین، رجال ماندگار زندگینامه علمای فقیه و سیاسی شیعیان افغانستان، ص۱۷۵.
در سال ۱۳۵۶، جهت ادامه تحصیل به مشهد مقدس رفت و در مدرسه باقریه، ساکن گردید و به درسهایی که در مدرسه امام صادق (علیهالسّلام)، زیر نظر فرزندان آیتالله میلانی اداره میشد، مشغول تحصیل شد. رسائل، مکاسب و مجمع البیان را از اسماعیل محقق مزاری و جلد دوم شرح لمعه را از سید صالحی خاوری کسب فیض نمود. [۵]
ر. ک: حیدری خواتی، غلامحسین، رجال ماندگار زندگینامه علمای فقیه و سیاسی شیعیان افغانستان، ص۱۷۵-۱۷۶.
وی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸، وارد حوزه علمیه قم شده و در مدرسه فیضیه، ساکن شد. رسائل را نزد استاد اعتمادی، مکاسب و کفایه را در محضر استاد ستوده و پایانی، اسفار و تفسیر را از آیتالله جوادی آملی، نهایة الحکمه و فلسفتنا را با واسطه از آیتالله مصباح یزدی و منظومه را از اساتید انصاری و ممدوحی فراگرفت. [۶]
ر. ک: حیدری خواتی، غلامحسین، رجال ماندگار زندگینامه علمای فقیه و سیاسی شیعیان افغانستان، ص۱۷۶.
اساتید ایشان در دروس خارج فقه و اصول، عبارتند از آیات عظام: میرزا جواد تبریزی. فاضل لنکرانی. جعفر سبحانی. محقق کابلی. وحید خراسانی. [۷]
ر. ک: حیدری خواتی، غلامحسین، رجال ماندگار زندگینامه علمای فقیه و سیاسی شیعیان افغانستان، ص۱۷۶.
وی چهار سال در دروس خارج فقه و اصول آیات عظام فاضل لنکرانی، میرزا جواد تبریزی و جعفر سبحانی شرکت کرد. یک دوره کامل خارج اصول را از ابتدا تا انتها، در مدت ۲۰ سال از محضر آیتالله وحید خراسانی فراگرفت و مدت ۱۲ سال، در درس قضای ایشان، شرکت نمود. مدت ۱۸ سال نیز در درس خارج فقه آیتالله محقق کابلی حضور مستمر داشته است. وی تمام دروس خارج فقه و اصول را که شرکت داشته، نوشته است. مدت چهار سال در آموزش معارف اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی قم شرکت کرد و در امتحانات، حایز جوایزی نیز گردید. وی در تمام دوران تحصیل، مشغول تدریس نیز بوده و تعدادی از شاگردان ایشان، جزء اساتید و فضلای حوزه هستند و در داخل و خارج کشور، مشغول تدریسند. [۸]
ر. ک: حیدری خواتی، غلامحسین، رجال ماندگار زندگینامه علمای فقیه و سیاسی شیعیان افغانستان، ص۱۷۶-۱۷۷.
تاکنون چندین اثر از ایشان به چاپ رسیده است که عبارتند از: القواعد و الفروق (شامل چهار بخش اصول، فقه، منطق و فلسفه). المباحث الصرفیه. اجوبة المسائل (پاسخ سؤالات امتحانی حوزه علمیه کابل و مزار شریف). رشوه از دیدگاه اسلام (خلاصه دروس آیتالله وحید خراسانی در باب رشوه). توکل (سلسه درسهای اخلاق تحت عنوان توکل). پاسخ به پرسشهای قرآنی. تصحیح و تنظیم شش جلد «المباحث الفقهیه» (دروس خارج فقه آیتالله محقق کابلی)، «منهج الصلحاء» (ترجمه توضیح المسائل) و «وظیفة القضاه» جمعآوری و تلخیص سه جلد استفتائات جدید معظمله با همکاری حجتالاسلام افتخاری. [۹]
ر. ک: حیدری خواتی، غلامحسین، رجال ماندگار زندگینامه علمای فقیه و سیاسی شیعیان افغانستان، ص۱۸۳-۱۸۴
حیدری خواتی، غلامحسین، رجال ماندگار، زندگینامه علمای فقیه و سیاسی شیعیان افغانستان، انتشارات خراسان باستان، چاپ دوم، بهار ۱۳۹۵. ردههای این صفحه : شاگردان آیتالله جعفر سبحانی | شاگردان آیتالله جوادی آملی | شاگردان آیتالله فاضل لنکرانی | شاگردان آیتالله مصباح یزدی | شاگردان آیتالله میرزا جواد تبریزی | شاگردان آیتالله وحید خراسانی | شاگردان محقق کابلی | شاگردان مدرس افغانی | علمای افغانستان |