مجمع الأمثال (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب «مجمع الامثال» حاوی ضرب المثل‌هایی است که از دوران
جاهلیت و
اسلام به یادگار مانده است.
مؤلف مثل‌های این کتاب را با مطالعه بیش از پنجاه کتاب و نوشته جمع آوری کرده است. کتاب به ترتیب حروف معجم نگاشته شده است تا دستیابی خواننده به مطالب مورد نظر به سهولت امکان پذیر باشد. در باب هر مثل لغاتی که دارای پیچیدگی و اغلاق هستند معنا شده و به
اعراب برخی از آنها پرداخته شده است. نیز داستانها و اموری که به روشن شدن غرض و مقصود کمک می‌کند، فراهم آمده است. سپس مثل‌هایی که بر وزن افعل آمده بطور جداگانه در انتهای هر باب قبل از مثل‌های مولدین ذکر شده است. این روش تا پایان باب ۲۸ ادامه دارد.
باب ۲۹ کتاب به یاد کرد نامهای «
ایام العرب» اختصاص یافته است و این بدان جهت است که در ذکر نامهای این ایام تصحیفهای بسیاری رخ می‌دهد.
باب ۳۰ به گزیده‌ای از فرمایشات
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و نیز کلماتی از خلفای راشدین که حاوی
مواعظ و حکم و
آداب است، اختصاص یافته است.
وجه تسمیه کتاب به «مجمع الامثال» به گفته خود مؤلف اینست که کتاب در برگیرنده شش هزار و اندی
ضرب المثل است که از کتابهای مختلف گردآوری شده است.
بروکلمان در ج۵ «
تاریخ الادب العربی» درباره نسخ خطی این کتاب و نیز نسخه‌های چاپی آن مفصلا نوشته است. برخی نسخ خطی به قرار ذیل‌اند:
۱- برلین ۲- لیدن ۳- ایاصوفیا ۴- باریس ۵- اسکوریال ۶- خالد افندی ۷- تهران و غیره.
اما نسخه‌های چاپی: ۱- چاپ سنگی در تهران به سال ۱۲۹۰ ه.
۲- بولاق ۱۹۸۴ م .
۳- قاهره ۱۳۱۰ ه و ۱۳۲۰ ه.
۴- بیروت ۱۳۱۳ ه.
۵- چاپ منقح آن توسط
فرایتاخ.
۶- چاپ تهران سال ۱۲۹۰ ه با ترتیب جدیدی که توسط
حسین بن علی بن ابی بکر منجم کرمانی به آن داده شده است.
۷- نسخه مورد استفاده در برنامه با مقدمه و تعلیقات
نعیم حسین زر زور از سوی دار الکتب العلمیة، بیروت در سال ۱۴۲۵ ه منتشر شده است.
(۱) تاریخ الادب العرب، کارل بروکلمان، ج۵، ص۲۱۲.
(۲) - مقدمه: نعیم حسین زر زور.
نرم افزار تراث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
