مبادی الطب (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب «مبادی الطب» از جمله آثار
آیت‌الله سید محمد حسینی شیرازی است که در
علم طب به رشته تحریر درآمده است.
این کتاب در حقیقت شرحی بر مقدمه کتاب طبی «
موجز القانون » تالیف
علی بن ابی حزم قرشی معروف به ابن نفیس (متوفی ۷۸۶ ق) است. ایشان پس از بیان اشکالات طب جدید و خطاهای مکرر پزشکان و
ذکر ماجراهایی دراین باره، انگیزه اش از نگارش این اثر را تدوین متنی درسی برای دانش آموزان طب، بر اساس آموخته‌ها و تجربیات اش بیان می‌کند.
از آنجا که این اثر
شرح مزجی (آمیخته با متن) است، بنابراین ساختار آن هم همانند اصل
کتاب است، یعنی دارای چهار بخش- یا به تعبیر مؤلف فن- است. این بخش‌ها به قرار زیر است:
۱. فن اول: قواعد دو جزء علمی و عملی
طب به صورت کلی.
۲. فن دوم: ادویه و اغذیه مفرده و مرکبه.
۳. فن سوم: امراض مختصه به هر عضو و اسباب و علامات و معالجات آن.
۴. فن چهارم: در بررسی امراضی است که مختص به عضوی نیست و بیان اسباب و علامات و معالجات آن است.
البته مرحوم آیت‌الله شیرازی می‌گوید قصدش تنها شرح کلیات و مبادی دانش طب است از این رو به شرح همه فنون نمی‌پردازد.
و آنچه ایشان در این شرح می‌نویسد شرح مطالب فن اول است. شارح مباحث جزئی را به فصل‌های کوچکتری نیز
تقسیم می‌کند.
کتاب مبادی الطب یک متن سودمند و روان برای آموزش مبانی طب سنتی است. همچنین کسانی که قصد دارند با کلیات مباحث این رشته اندک آشنایی‌ای به دست آورند، مطالعه این اثر سودمند است؛ چرا که متن این کتاب، اثری از پزشکی نامدار است و شرح آیت‌الله شیرازی نیز بر این اثر شرحی روان و به دور از پیچیدگی است.با این حال این شرح، یک شرح توضیحی است نه یک شرح علمی، چرا که شارح این اثر سررشته چندانی از دانش طب ندارد؛ از این رو نباید توقع داشت که در این شرح با نقد و کنکاش علمی و یا نوآوری‌هایی در دانش طب روبه رو شویم. کتاب مشتمل بر دو قسمت است:
قسمت اول: قواعد نظری
علم طب که این قسمت دارای چهار جزء است که عناوین آن عبارت است از: ۱. امور طبیعی به سخت کلی؛ ۲. احوال
بدن انسان ؛ ۳. اسباب و ۴. علامات.
قسمت دوم: در قواعد عملی دانش پزشکی است که مشتمل بر دو بخش حفظ الصحة و علم العلاج است.
دراین اثر متن و شرح از هم جدا شده است. در بالای هر صفحه متن کتاب و در پایین شرح آیت‌الله شیرازی آمده است. فهرست مطالب کتاب نیز در انتهای اثر آمده است.
سید محمد حسینی شیرازی
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
