قوانین قضایی بنی اسرائیل (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
هر حکومتی برای
قضاوت قوانینی داشته که طبق آن داوری می‌کرده، از جمله
قوانین قضایی بنی اسرائیل،
حبس سارق، به
بردگی گرفتن سارق،
قصاص، و جواز
عفو قاتل و جانی بوده.
حبس و زندانی کردن
سارق، از
قوانین کیفری بنی اسرائیل در دوران
یوسف علیه‌السّلام بود.
قالوا جزؤه من وجد فی رحله فهو جزؤه کذلک نجزی الظـلمین. «گفتند: «هر کس (آن پیمانه) در بار او پیدا شود، خودش
کیفر آن خواهد بود (و بخاطر این کار، برده شما خواهد شد) ما این گونه
ستمگران را کیفر می دهیم!» (از
امام صادق علیه‌السّلام درباره جمله «جزاؤه من وجد فی رحله فهو جزاؤه»
روایت شده است: مقصود آنان، سنت جاری بین آنان بوده که او را حبس کنند....)
به
بردگی گرفتن سارق، از قوانین کیفری بنی اسرائیل در دوران
یوسف علیه‌السّلام بود.
قالوا جزؤه من وجد فی رحله فهو جزؤه کذلک نجزی الظـلمین. «گفتند: «هر کس (آن پیمانه) در بار او پیدا شود، خودش کیفر آن خواهد بود (و بخاطر این کار، برده شما خواهد شد) ما این گونه ستمگران را کیفر می دهیم!» (از امام صادق علیه‌السّلام روایت شده است: (قانون در
حکومت بنی اسرائیل چنین بود که اگر کسی
سرقت می‌کرد در مقابل آن به بردگی گرفته می‌شد.)
کیفر سارق و یا کیفر دزدی، خود سارق است، به این معنا که اگر کسی مالی را بدزدد خود
دزد برده صاحب
مال می شود، و از جمله" ما ستمگران را اینچنین کیفر می دهیم" برمی آید که حکم این مساله در سنت
یعقوب علیه‌السّلام چنین بوده.
قصاص، از
احکام الهی در
آیین بنی اسرائیل بود.
من اجل ذلک کتبنا علی بنی اسرءیل انه من قتل نفسا بغیر نفس او فساد فی الارض فکانما قتل الناس جمیعا... «به همین جهت، بر بنی اسرائیل مقرر داشتیم که هر کس، انسانی را بدون ارتکاب
قتل یا
فساد در روی
زمین بکشد، چنان است که گویی همه انسانها را کشته و هر کس، انسانی را از
مرگ رهایی بخشد، چنان است که گویی همه مردم را زنده کرده است. و رسولان ما، دلایل روشن برای بنی اسرائیل آوردند، اما بسیاری از آنها، پس از آن در روی زمین، تعدی و
اسراف کردند.»
وکتبنا علیهم فیهآ ان النفس بالنفس والعین بالعین والانف بالانف والاذن بالاذن والسن بالسن والجروح قصاص... «و بر آنها (بنی اسرائیل) در آن (
تورات)، مقرر داشتیم که
جان در مقابل جان، و
چشم در مقابل چشم، و
بینی در برابر بینی، و
گوش در مقابل گوش، و
دندان در برابر دندان می باشد و هر زخمی، قصاص دارد و اگر کسی آن را ببخشد (و از قصاص، صرف نظر کند)،
کفاره (
گناهان) او محسوب می شود و هر کس به احکامی که خدا نازل کرده حکم نکند،
ستمگر است.»
" و کتبنا علیهم فیها ان النفس بالنفس... و الجروح قصاص" سیاق این آیه مخصوصا با در نظر گرفتن جمله: " و الجروح قصاص" دلالت دارد بر اینکه مراد از این
آیه بیان حکم قصاص در اقسام مختلف جنایات یعنی
قتل نفس و
قطع عضو و
زخم وارد آوردن است بنا بر این زمینه جمله: " النفس بالنفس" و مقابله در آن و در سایر جمله ها بین مقتص له و مقتص به واقع شده و خلاصه می خواهد بفرماید در باب قصاص نفس در مقابل نفس و چشم در مقابل چشم و بینی در مقابل بینی قرار می گیرد و همچنین هر عضوی که جانی از یک انسان سلب کند همان عضو از خودش گرفته می شود پس حرف" باء" در همه این جملات باء مقابله است مانند حرف باء در جمله: " خانه ام را فروختم به فلان مقدار یعنی در مقابل فلان مبلغ.
مجاز بودن
ولی دم و
مجنی علیه، برای
عفو قاتل و جانی، در آیین بنی اسرائیل بود.
وکتبنا علیهم فیهآ ان النفس بالنفس والعین بالعین والانف بالانف والاذن بالاذن والسن بالسن والجروح قصاص فمن تصدق به فهو کفارة له... «و بر آنها (بنی اسرائیل) در آن (تورات)، مقرر داشتیم که جان در مقابل جان، و چشم در مقابل چشم، و بینی در برابر بینی، و گوش در مقابل گوش، و دندان در برابر دندان می باشد و هر زخمی، قصاص دارد و اگر کسی آن را ببخشد (و از قصاص، صرف نظر کند)، کفاره (گناهان) او محسوب می شود و هر کس به احکامی که خدا نازل کرده حکم نکند، ستمگر است.»
این آیه قسمت دیگری از
احکام جنایی و
حدود الهی تورات را شرح می‌دهد، و می‌فرماید: " ما در تورات قانون قصاص را مقرر داشتیم که اگر کسی عمدا بی گناهی را به قتل برساند اولیای
مقتول می‌توانند
قاتل را در مقابل
اعدام نمایند".
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۳۹۵، برگرفته از مقاله «قوانین قضایی بنی اسرائیل».
