• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قلب (بلاغت)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مشابه: قلب (علوم دیگر).


قلب، یکی از انواع مجاز لغوی می‌باشد.



«قلب» از مجازهای لغوی و بر دو قسم است:

۱.۱ - قلب اسناد

قلب اسناد : فعل یا حکمی به چیزی اسناد داده شود؛ در حالی که مقصود غیر آن است؛ مانند:
(وآتیناه من الکنوز ما ان مفاتحه لتنوء بالعصبة)؛ «و ما به او گنجینه‌هایی بخشیده بودیم که کلیدهای آن بر جوانان نیرومند هم سنگین می‌آمد».
در این آیه ، ظاهرا «لتنوا» به «مفاتح» نسبت داده شده است؛ در حالی که مقصود، اسناد «لتنوا» به «العصبة» است.
(لکل اجل کتاب)؛ «برای هر زمانی نوشته‌ای است»؛ در حالی که معنای اصلی آن «لکل کتاب اجل» است؛ یعنی «برای هر نوشته‌ای زمانی است».

۱.۲ - قلب عطف

قلب عطف : یعنی جای معطوف علیه و معطوف عوض شود؛ مانند: (فالقه الیهم ثم تول عنهم فانظر ماذا یرجعون)؛ « نامه را نزد آنان بیفکن، سپس از آنان روی برتاب و ببین چه پاسخی می‌دهند» که در تقدیر چنین است: «فانظر ماذا یرجعون ثم تول عنهم». در این آیه «تول عنهم» که معطوف است، معطوف علیه قرار گرفته، و «فانظر ماذا یرجعون» که معطوف علیه است، به جای آن آمده است.
[۶] کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص۳۰۹.



۱. قصص/سوره۲۸، آیه۷۶.    
۲. رعد/سوره۱۳، آیه۳۸.    
۳. نمل/سوره۲۷، آیه۲۸.    
۴. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۲۸.    
۵. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۳، ص۲۸۸.    
۶. کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص۳۰۹.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «قلب (بلاغت)».    




جعبه ابزار