قطر (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَطر (به فتح قاف) از
واژگان نهج البلاغه به معنای جریان آب و ریختن به طور قطره قطره است.
قِطر (به کسر قاف) به معنای مس مذاب یا فلزّ مذاب است.
قُطر (به ضم قاف) به معنای کنار و طرف که جمع آن اقطار است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
خداوند تعالی و ... از این واژه استفاده نموده است.
قَطر (بر وزن عقل) به معنای جریان آب و ریختن بطور قطره قطره (
باران) آمده است.
قِطر به معنای مس مذاب یا فلزّ مذاب است.
قُطر به معنای کنار و طرف که جمع آن اقطار است.
به برخی از مواردی که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (علیه‌السلام) در
حکمت ۳۴۶ فرموده است:
«مَاءُ وَجْهِكَ جَامِدٌ يُقْطِرُهُ السُّؤَالُ، فَانْظُرْ عِنْدَ مَنْ تُقْطِرُهُ.» «آبروی تو نریخته است، سوال آن را می‌ریزد ببین نزد چه کسی آن را می‌ریزی.»
(شرح‌های حکمت:
)
درباره خداوند تعالی فرموده است:
«وَلاَ يَعْزُبُ عَنْهُ عَدَدُ قَطْرِ الْمَاءِ، وَلاَ نُجُومِ السَّماءِ» «مخفی نمی‌ماند از او عدد قطره‌های آب‌ها و ستارگان
آسمان.»
(شرح‌های خطبه:
)
قطر (مثل عطر) جمع قطره است به معنای باران نیز آید مثل
خطبه ۱۹۲.
«اقطار» به معنای اطراف است. درباره خدا فرموده است:
«تَعالَى عَمّا يَنْحَلُهُ الُْمحَدِّدُونَ مِنْ صِفاتِ الاَْقْدارِ وَ نِهاياتِ الاَْقْطارِ» «برتر است خدا از آنچه محدود شمارندگان به او نسبت می‌دهند از صفات اشیاء طول و عرض‌دار و بزرگ و کوچک، و آخرهای اطراف اشیاء»
(شرح‌های خطبه:
)
اقطار الارض، اطراف آن است.
موارد زیادی از این ماده در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قطر»، ج۲، ص۸۶۸.
