قضیه منفصله اتفاقیه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

قضیه منفصله اتفاقیه، به‌معنای قضیه منفصله دالّ بر وجود تنافی و عناد غیرذاتی بین مقدّم و تالی است.

---

قضیه شرطیه، (اعم از متصله و منفصله) به لحاظ حقیقی و ذاتی یا اتفاقی و غیرذاتی بودن تلازم و اتصال یا تنافی و عناد میان مقدم و تالی، بر دو قسم است: اتفاقی و لزومی (یا عنادی).

---

قضیه شرطیه منفصله اتفاقیه، قضیه‌ای است که بین طرفین آن تنافی و عناد حقیقی وجود ندارد و تنافی میان مقدّم و تالی از خصوصیتی ذاتی ناشی نیست، مثل: "این کتاب یا کتاب منطقی است یا متعلق به خالد است" (وقتی که خالد کتابی در منطق نداشته باشد، و از طرف دیگر احتمال می‌رود که این کتاب در علم منطق باشد)، و مانند: "حسن، یا ادیب است یا طبیب".

---

قضیه منفصله اتفاقیه به لحاظ کیفیت به سالبه و موجبه تقسیم می‌شود:
۱. قضیه منفصله اتفاقیه سالبه، مانند: "لیس امّا ان یکون هذا اسود او کاتباً".
۲. قضیه منفصله اتفاقیه موجبه، مانند: "امّا ان یکون هذا اسود او کاتباً".

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق.
• مظفر، محمدرضا، المنطق.    
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    

---