قضیه خارجی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قضیه خارجی یا
قضیَّةٌ فی واقعةٍ به معنای حکمی جزئی در رخدادی خاص است.
هرگاه در واقعه‌ای خاص، حکمی خاص و جزئی وارد شود، به گونه‌ای که نسبت به رخدادهای مشابه آن، شمول و عمومیتی نداشته باشد، در اصطلاح گفته می‌شود: «قضیةٌ فی واقعةٍ»، یعنی این حکم به اقتضای این واقعه صادر شده است و اختصاص به آن دارد، از این‌رو، حکم کلی از آن به دست نمی‌آید، مانند حکم صادر شده دربارۀ چهار نفری که
شراب نوشیدند و پس از مست شدن، با یکدیگر به نزاع پرداختند که منجر به کشته شدن دو نفر و مجروح شدن دو نفر دیگر گردید.
حضرت علی (علیه‌السّلام) بنابر روایتی - حکم کرد به ثبوت دیه کشته شدگان بر مجروحان، بعد از کم کردن دیه جراحت ایشان از آن، و بنابر روایتی دیگر،
دیه مقتولان را بر چهار
قبیله ایشان توزیع کرد و دیۀ مجروحان را از دیۀ کشته شدگان گرفت. فقها این حکم را حکمی ویژه در رخدادی خاص دانسته و آن را به موارد مشابه تعمیم نداده‌اند.
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۶، ص۶۵۲.
