قاسِیَه (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قاسِیَه: (قُلُوبَهُمْ قاسِیَةً) «قاسِیَه» از مادّه
«قسوة» و
«قساوت» در اصل به سنگ‌های سخت اطلاق می‌شود و به معنای خشونت و سختی و نفوذناپذیری است، لذا سنگ‌های خشن را
«قاسی» می‌گویند و از همین رو به دل‌هایی که در برابر نور حق و هدایت انعطافی از خود نشان نمی‌دهد و نرم و تسلیم نمی‌گردد و نور هدایت در آن نفوذ نمی‌کند «قلب‌های قاسیه» یا قساوتمند، گفته می‌شود و در فارسی از آن به «سنگدلی» تعبیر می‌کنیم.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با
قاسِیَه:
(فَبِمَا نَقْضِهِم مِّیثَاقَهُمْ لَعنَّاهُمْ وَ جَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِیَةً یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِ وَ نَسُواْ حَظًّا مِّمَّا ذُکِّرُواْ بِهِ وَلاَ تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَیَ خَآئِنَةٍ مِّنْهُمْ اِلاَّ قَلِیلًا مِّنْهُمُ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اصْفَحْ اِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ) (ولی به خاطر پیمان شکنی آن‌ها، از رحمت خویش دورشان ساختیم و دل‌های آنان را سخت و پر قساوت نمودیم؛ آن‌ها کلمات الهی را از موردش تحریف می‌کنند و بخشی از آنچه را به آن‌ها گوشزد شده بود، فراموش کردند و پیوسته از خیانتی تازه از آن‌ها آگاه می‌شوی، مگر عده کمی از آنان؛ ولی از آن‌ها درگذر و صرف نظر کن، که
خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه قاسیة اسم فاعل از ماده قسی است و این ماده به معنای سفتی و سختی است و قساوت قلب از
قسوت سنگ که صلابت و سختی آن است گرفته شده و قلب قسی (با قساوت) آن قلبی است که در برابر
حق خشوع ندارد و تاثیری به نام
رحمت و رقت به آن دست نمی‌دهد، در
قرآن کریم فرموده:
(اَ لَمْ یَاْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا اَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ وَ ما نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ؟ وَ لا یَکُونُوا کَالَّذِینَ اُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلُ فَطالَ عَلَیْهِمُ الْاَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ کَثِیرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ) (دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(اَفَمَن شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْاِسْلَامِ فَهُوَ عَلَی نُورٍ مِّن رَّبِّهِ فَوَیْلٌ لِّلْقَاسِیَةِ قُلُوبُهُم مِّن ذِکْرِ اللَّهِ اُوْلَئِکَ فِی ضَلَالٍ مُبِینٍ) (آیا کسی که خدا سینه‌اش را برای اسلام گشاده است و بر فراز مرکبی از نور الهی قرار گرفته همچون کوردلان گمراه است؟ وای بر آنان که قلب‌هایی سخت در برابر ذکر خدا دارند. آن‌ها در گمراهی آشکاری هستند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: جمله
(فَوَیْلٌ لِلْقاسِیَةِ قُلُوبُهُمْ مِنْ ذِکْرِ اللَّهِ) تفریع بر جمله قبلی است، چون دلالت می‌کند بر این که اشخاص قاسیة القلوب - با در نظر داشتن اینکه قساوت قلب و سختی آن لازمه نداشتن شرح صدر و نور قلبی است - با آیات خدا متذکر نمی‌شوند و در نتیجه به سوی حقی که آیات خدا بر آن دلالت می‌کند راه نمی‌یابند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قاسِیَه»، ص۴۳۲.
