فَتیل (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فَتيل: (وَ لا يُظْلَمُونَ فَتيلًا) «فَتيل» در لغت به معناى رشته بسيار باريكى است كه در شكاف هسته
خرما به چشم مى‌خورد و كنايه از چيزهاى بسيار كوچک است،
و اصل آن از مادّه «
فَتْل» به معناى تابيدن است.
ترجمه و تفسیر ایات مرتبط با
فَتیل:
(أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنفُسَهُمْ بَلِ اللّهُ يُزَكِّي مَن يَشَاءُ وَلاَ يُظْلَمُونَ فَتِيلً) (آيا نديدى كسانى را كه بى جهت خودستايى مى‌كنند؟! ولى خدا هر كس را بخواهد (و شايسته بداند)، ستايش مى‌كند؛ و كمترين ستمى به آنها نخواهد شد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
فتيل صفت مشبهه از ماده (
فتل) است، و صفت مشبهه گاهى به معناى اسم فاعل مى‌آيد، و گاهى به معناى اسم مفعول، و در اينجا به معناى اسم مفعول است، و معناى (ف- ت- ل) پيچيدن و در نتيجه معناى
فتيل پيچيده شده است، ولى بعضى گفته‌اند: به معناى نخ نازكى است كه در شكاف هسته خرما است، و مى‌خواهد بفرمايد حتى به آن مقدار هم كسى ستم نمى‌شود، بعضى ديگر گفته‌اند: به معناى نخ نازكى است كه در درون هسته خرما است، و در بعضى از روايات وارده از ائمه اهل بيت : آمده كه
فتيل به معناى آن نقطه‌اى است كه بر روى هسته خرما است، و كلمه: (نقير) نيز به همان معنا و كلمه (قطمير) به معناى پوسته و پرده‌اى است كه روى هسته كشيده شده است. بعضى گفته‌اند: كلمه (
فتيل) به معناى
فتيله‌اى است كه افراد با ماليدن دو انگشت خود از چرک انگشتان يا چرک بدن درست مى‌كنند، و به هر حال اين كلمه كنايه است از
حقارت و بى مقدارى چيزى كه كسى به امر آن اعتنا نمى‌كند، ولى خداى تعالى همان را نيز مورد اعتنا قرار مى‌دهد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(يَوْمَ نَدْعُو كُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ فَمَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَأُوْلَئِكَ يَقْرَؤُونَ كِتَابَهُمْ وَلاَ يُظْلَمُونَ فَتِيلًا) (به ياد آور روزى را كه هر گروهى را با پيشوايشان مى‌خوانيم. كسانى كه نامه عملشان به دست راستشان داده شود، آن را با شادى و سرور مى‌خوانند؛ و كمترين ستمى به آنها نخواهد شد.)
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «فَتِیل»، ص۴۱۶.
