فقه المعاملات (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب " فقه المعاملات: بحوث استدلالية حول المعاملات المالية" تأليف
سید محمد کاظم مصطفوی ، به بحث در باره
احکام و
شرايط معاملات شرعى پرداخته و تمامى ابواب فقهى مربوط به معاملات در آن گنجانده شده است. در پاورقى، آدرس منابع مورد استفاده مؤلف درج گرديده است.
نگارنده كتاب را به گونه‌اى نگاشته تا جنبه تعليمى داشته باشد و تنها جنبه‌هاى علمى و ارائه مباحث علمى در آن لحاظ نشود و قصدش اين بوده است كه به گونه‌اى مختصر و روشن مباحث مربوط به
معاملات و قواعد فقهى معاملات را ارائه نمايد.
به شيوه‌اى استدلالى و با استفاده از اقوال فقهاى
امامیه به تبيين
احکام فقهى معاملات پرداخته و از بيان امور حاشيه‌اى و جزئى كه در كتاب‌هاى حجيم فقهى در مورد ابواب فقهى وجود دارد پرهيز شده است. سعى مى شود بدون پيچيدگى و به زبانى ساده به بيان مباحث فقهى مربوط به معاملات و فروعات مربوط به آنها پرداخته; تا براى كسانى كه مى‌خواهند براى يادگيرى آن را مورد استفاده قرار دهند مفيد واقع شود.
در ابتدا مباحث مربوط به
بیع بيان شده است. تعريفى از بيع،
عقد و اقسام آنها ارائه شده، سپس شروط عقد بيع و شروط متعاقدين در
انعقاد عقد بيع مورد بحث قرار گرفته است.
نگارنده بلوغ، عقل،
اختیار ، قصد و حق تصرف را از مهم‌ترين شروط عقد بيع و
شرايط متعاقدين عنوان كرده است. به
بیع فضولی پرداخته و
شرايط انعقاد عقد در حالت فضولى را بيان كرده است. شروط عوضين در عقد بيع اعم از ماليت، تعيين، ملكيت تام و قابليت
تسلیم از مباحث بعدى اين كتاب است.
در بخش ديگر، مباحث مربوط به خيارات اعم از
خیار مجلس ، خيار حيوان، خيار شرط، خيار غبن،
خیار تأخیر ، خيار رؤيت، خيار عيب و
شرايط و احكام هر كدام از اين خيارات بيان و مباحثى نيز در مورد
ارش و
اقاله ارائه شده است.
نگارنده برخى از ملحقات به بيع را در ادامه مطرح مى‌كند كه عبارت‌اند از: تعريف شرط و جايگاه آن و شروط صحت عقد بيع، تعليق شرط و تخلف از شرط و فاسد بودن آن، احكام خيار و فروعات آن، عوامل ضمان و شرح قاعده ضمان، بررسى اختلاف‌ها در عقود و حل مشكلات مربوط به اين اختلافات و
اختلاف در مقدار مثمن، ثمن، مبيع و
اجرت مى‌باشد.
احكام و فروعات فقهى مربوط به
اجاره اعم از تعريف، اقسام و شروط اجاره و ويژگى‌هاى اجاره و آنچه به آن مربوط مى‌شود بيان مى‌گردد. در همين بخش نگارنده به عوامل فسخ اجاره و فروع مربوط به آن
اشاره نموده و مسأله ضمان در اجاره، بيان معيار در تلف مال و ملك مورد اجاره و اجاره عمل را بيان مى‌كند.
در بحث
مضاربه نيز به تعريف مضاربه و شروط عقد مضاربه و شروط متعاقدين و مال در مضاربه اشاره مى‌نمايد، ويژگى‌هاى مضاربه،
فسخ آن، ضمان در مضاربه و نزاع افراد در امر مضاربه را بررسى مى‌كند.
احكام مربوط به جعاله، تعريف
جعاله ، شروط معامله‌گران در جعاله، شروط عمل و خصوصيات جعاله و فسخ آن بيان شده است.
احكام و فروعات فقهى مربوط به
سبق و رمایه و مشروعيت آن، احكام شركت و
شرايط آن،
مزارعه و
شرايط فسخ آن، مساقات و شروط عقد و رفع نزاع در آن،
ودیعه و احكام و
شرايط عقد آن،
عاریه و مشروعيت و شروط آن،
رهن و شروط عقد و متعاقدين و ويژگى‌هاى رهن، هبه و مشروعيت و
شرايط آن،
وکالت و ويژگى‌ها و شروط فقهى آن، ضمان و فروعات و شروط آن، حواله و بيان ويژگى‌هاى آن،
کفالت و
شرايط كفيل و خصوصيات آن،
صلح و شروط مربوط به عقد آن، لقطه( شي‌ء پيدا شده) و احكام و اقسام آن، غصب و بيان احكام آن، حجر و بيان اقسام و قواعد فقهى آن، قرض و شروط عقد و متعاقدين آن،
وصیت و
شرايط وصى و موصى و فروعات آن و احكام و
شرايط مربوط به
وقف و اقسام آن پرداخته شده و به طور مفصل قواعد فقهى آنها بيان گرديده است.
در پايان هريك از مباحث، چند سؤال مربوط به محتواى بحث ارائه مى‌شد تا كتاب بيشتر جنبه درسى و تعليمى داشته باشد.
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
