فضل بن روح مهلبی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فضل بن روح مهلبی، از شخصیت‌های نظامی قرن دوم قمری و از کارگزاران و حاکمان عباسی در افریقا بود. او سرانجام به
سال ۱۷۸ ق در جنگ با
عبدالله بن جارود کشته شد.
فضل بن روح بن حاتم بن قبیصه مهلّبی (۱۷۸ق/۷۹۴م)، از امیران عباسی بود که در سال ۱۷۷ق/۷۹۳م
هارون الرشید، او را به جای پدرش،
روح بن حاتم به حکومت افریقیه منصوب کرد.
فضل پس از ورود به آن سامان، برادرزاده‌اش
مغیرة بن بشر بن روح را حاکم
تونس کرد. شاید مغیره به تحریک فضل که از گرایش سپاهیان تونس به نصر بن حبیب، امیر سابق افریقیه، آگاه بود
با آنان بدرفتاری آغاز کرد و باعث شد که تونسیان به سرکردگی مردی از
هرات به نام
عبدالله بن جارود، معروف به عبدویه انباری
سر به شورش بردارند و از فضل بخواهند که مغیره را از فرمانروایی تونس عزل کند، اما فضل نپذیرفت و تونسیان مغیره را از شهر بیرون کردند.
پس از ماجرای آشوب نظامیان تونس، فضل به ناچار
عبدالله بن یزید مهلبی را به امارت آن‌جا فرستاد، اما ناراضیان که می‌پنداشتند حیله‌ای در کار است، بر عبدالله بن یزید تاختند و او را کشتند.
فضل بن روح که می‌اندیشید، دامنه شورش ممکن است بسیار گسترده شود، در سال ۱۷۸ ق خود به سرکوب ابن جارود رفت و به قیروان حمله کرد، ولی از ابن جارود شکست خورد. ابن جارود قیروان را محاصره کرد و به مدد مردم شهر بر فضل چیره شد.
فضل بن روح، در این جنگ شکست خورد و ابن جارود او را به همراه خانواده‌اش به قابس
تبعید کرد. ابن جارود از ترس اینکه مبادا فضل به طرابلس رود و لشکری برای جنگ با وی فراهم آورد، تعقیب کرد و به قتل رساند.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل‌مهلب»، ج۲، ص۴۷۳. عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۴۰۹.
