فرانتس گوستاو تشنر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تشنر، فرانتس گوستاو، مستشرق آلمانی و محقق در
تاریخ اسلام و
فرهنگ و
ادبیات ایرانی و
عثمانی است.
تشنر در هشتم سپتامبر ۱۸۸۸/ یکم
محرّم ۱۳۰۶ در بات رایشنهال آلمان به
دنیا آمد.
در برلین تحصیلات مقدماتی و متوسطه را به پایان رسانید.
از ۱۹۰۹/ ۱۳۲۷ در دانشگاههای بُن، برلین، مونیخ، ارلانگن و کیل تحصیل کرد و در ۱۹۱۲/ ۱۳۳۰ دکتری
فلسفه گرفت.
تشنر در
پاریس و لندن به مطالعات خود ادامه داد.
در ژوئیه ۱۹۱۵/
رمضان ۱۳۳۳ در
جنگ جهانی اول شرکت کرد و در ۱۹۱۸ و ۱۹۱۹/ ۱۳۳۶ و ۱۳۳۷ در
مصر اسیر جنگی بود.
در ۱۹۲۲/ ۱۳۰۱ ش دانشیار
دانشگاه مونستر شد، از ۱۹۲۹/ ۱۳۰۸ ش استاد بدون کرسی آن‌جا بود و در ۱۹۳۵/ ۱۳۱۴ ش صاحب کرسی شد.
وی تا ۱۹۵۶/ ۱۳۳۵ ش در دانشگاه مونستر به تدریس
تاریخ اسلام و زبان و ادبیات فارسی و عربی و ترکی پرداخت و در همین
سال بازنشسته شد.
تشنر در یازدهم نوامبر ۱۹۶۷/ بیستم آبان ۱۳۴۶ درگذشت.
فهرست آثار تشنر که در مجله اسلام چاپ شده، دربردارنده ۱۳۸ اثر تا ۱۹۶۲/ ۱۳۴۱ش است.
وی در دانشنامه‌های گوناگون مقاله دارد، از جمله سه مقاله در چاپ اول و ۵۶ مقاله در چاپ جدید.
حوزه پژوهشهای تشنر عبارت است از تاریخ و فرهنگ عثمانی که بخش بزرگی از آثار وی را شامل می‌شود، تاریخ
اسلام و نیز
تاریخ و فرهنگ
ایران.
برخی از آثار وی اینهاست:
«ضحاک در اسطوره و نمادشناسی ایرانی»، «تصاویر لیلی و مجنون در نقاشیهای رضا عباسی»، «نمادشناسی نسخه های خطی مصور فارسی»،
«ایران در قرون وسطا»،
«ایران در نخستین سده های هجری»،
«سفری به سوی زردشت و حافظ»،
«جشن
نوروز پارسی».
وی فتوتنامه هاتفی را در یادنامه گئورگ یاکوب
به چاپ رسانده است.
همچنین در ۱۹۴۴/ ۱۳۲۳ ش فتوتنامه ناصری را با مقدمه‌ای به آلمانی و بر اساس نسخه‌های کوپرولو/ کوپریلی (ش ۱۵۹۷) و ایاصوفیه (ش ۲۰۴۹) در لایپزیگ منتشر کرده است.
تشنر نزدیک به سی وپنج سال درباره گروه‌های فتوت و فتوتنامه‌های اسلامی تحقیق کرد و مقالات فراوانی نوشت.
شهرت وی بیش‌تر به سبب همین تحقیقات است.
وی در ۱۹۵۶/ ۱۳۳۵ش در
ایران دو سخنرانی در این باره ایراد کرد که اولی با عنوان «گروه فتوت کشورهای اسلامی و نوع ظهور گوناگون آن‌ها مخصوصاً در ایران و کشورهای همجوار آن» در نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
و دومی با عنوان «نفوذ شعر کلاسیک ایران در ادبیات آلمان» در همان نشریه
به فارسی منتشر شد.
(۱) فرانتس گوستاو تشنر، «گروه فتوت کشورهای اسلامی و نوع ظهور گوناگون آن‌ها مخصوصاً در ایران و کشورهای همجوار آن»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال ۴، ش ۲ (۱۳۳۵ ش)، ش ۳ (۱۳۳۶ ش).
(۲) احمد گلچین معانی، «فتوت نامه ناصری»، فرهنگ ایران زمین، سال ۱۱، (۱۳۴۲ ش).
(۳) نصراللّه نیک بین، فرهنگ جامع خاورشناسان مشهور و مسافران به مشرق زمین، تهران ۱۳۷۹ ش.
(۴) غلامحسین یوسفی، «فرانتس تشنر»، راهنمای کتاب، سال ۸ (زمستان ۱۳۴۴).
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تشنر»، شماره۳۵۷۰.
