غیب و شهود (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غیب و شهود:(عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ) «غیب و شهود»•
غیب (به فتح غین و سکون یاء) به معنای نهان و نهفته و هر آن‌چه از ديده يا از
علم نهان است، گفته می‌شود.
•
شهود (به ضم شین) به معنای حضور و معاینه است.
غیب و
شهود دو نقطه مقابل یک‌ديگرند،
عالم شهود عالم محسوسات است، و جهان غيب، ماوراء
حس، زيرا غيب در اصل به معنى چيزى است كه پوشيده و پنهان است و چون
عالم ماوراء محسوسات از حس ما پوشيده است به آن غيب گفته مى‌شود، در
قرآن کریم مى‌خوانيم
(عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحيمُ) خداوندى كه به غيب و
شهود، پنهان و آشكار دانا است و او است خداوند بخشنده و رحيم.
ایمان به غيب درست نخستين نقطه‌اى است كه مؤمنان را از غير آن‌ها جدا مى‌سازد و پيروان اديان آسمانى را در برابر منكران خدا و
وحی و
قیامت قرار مى‌دهد و به همين
دلیل نخستين ويژگى پرهيزكاران ايمان به غيب
ذکر شده است.
به موردی از کاربرد «غیب و
شهود» در قرآن، اشاره می‌شود:
(هُوَ اللَّهُ الَّذي لا إِلَهَ إِلّا هُوَ عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحيمُ) «او خداوند يگانه‌اى است كه معبودى جز او نيست، داناى آشكار و نهان است، و اوست بخشنده و مهربان.»
(عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ الْكَبيرُ الْمُتَعالِ) «او داناى نهان و آشكار، و بزرگ و متعالى است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ) کلمه شهادت به معناى چيزى است كه
مشهود و حاضر در نزد مدرک باشد، هم چنان كه غيب معناى مخالف آن را مى‌دهد. و اين دو، معنايى اضافى و نسبى است، به اين بيان كه ممكن است يک چيز براى كسى يا چيزى غيب و براى شخصى و يا چيزى ديگر
شهادت باشد. در
شهود،
امر دائر مدار نوعى احاطه
شاهد بر موجود
مشهود است، يا احاطه حسى، يا خيالى، يا عقلى، و يا وجودى. و در غيب دائر مدار نبودن چنين احاطه است. و هر چيزى كه براى ما غيب و يا
شهادت باشد، از آن‌جا كه محاط
خدای تعالی و خدا محيط به آنست، قهرا
معلوم او، و او
عالم به آن است. پس خداى تعالى هم
عالم به غيب و هم
عالم به
شهادت است، و غير او هيچ‌كس چنين نيست، براى اين‌كه غير خدا هر كه باشد وجودش محدود است، و احاطه ندارد مگر بدان‌چه خدا تعليمش كرده.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «غیب و شهود»، ج۳، ص ۳۸۳.
