غٰافِلونَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غٰافِلونَ:(أَضَلُّ أُوْلَئِكَ هُمُ الْغافِلونَ) «غٰافِلونَ» از مادّه
غَفْلَت (به فتح غین و لام) به معنای بى‌خبران است.
بارها در
قرآن مجید «غافلان» به چهارپايان و حيوانات بى‌شعور ديگر تشبيه شده‌اند، ولى نكته تشبيه آن‌ها به انعام (چهار پايان) شايد اين باشد كه آن‌ها تنها به
خواب و خور و
شهوت جنسی مى‌پردازند، درست همانند ملّت‌هايى كه تحت شعارهاى فريبنده انسانى آخرين
هدف عدالت اجتماعى و قوانين بشرى را رسيدن به
آب و
نان و يک زندگى مرفه مادّى مى‌پندارند. آن‌چنان كه
علی (علیه‌السلام) در
نهج البلاغه مى‌فرمايد: «همانا حيوانات پروارى كه تنها به
علف مى‌انديشند و يا حيوانات ديگرى كه در چراگاه‌ها رها شده‌اند و از اين طرف و آن طرف خرده علفى برمى‌گيرند». به تعبير ديگر گروهى مرفهند همچون گوسفندان پروارى، و گروهى نامرفه مانند گوسفندانى كه در بيابان‌ها در بدر دنبال آب و علف مى‌گردند و هر دو گروه هدفشان جز شكم چيزى نيست.
به موردی از کاربرد «غٰافِلونَ» در قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ كَثيرًا مِّنَ الْجِنِّ وَ الإِنسِ لَهُمْ قُلوبٌ لاّ يَفْقَهونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لاّ يُبْصِرونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لاّ يَسْمَعونَ بِها أُوْلَئِكَ كَالأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُوْلَئِكَ هُمُ الْغافِلونَ) «به
یقین، گروه بسيارى از
جنّ و
انس را براى
دوزخ آفريديم؛ آن‌ها دل‌ها (عقل‌هايى) دارند كه با آن انديشه نمى‌كنند، و نمى‌فهمند؛ و چشمانى كه‌با آن نمى‌بينند؛ و گوش‌هايى كه با آن نمى‌شنوند؛ آن‌ها همچون چهارپايانند؛ بلكه گمراه‌تر! اينان همان غافلانند چون امكان
هدایت دارند و بهره نمى‌گيرد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(أُولئِكَ هُمُ الْغافِلونَ) اين جمله نتيجه كلام قبلى و بيان حال ديگرى است براى آنان، و آن اين است كه
حقیقت غفلت همان است كه ايشان دچار آنند، چون غفلتى است كه
مشیت خداى سبحان مساعد آن است، و مشيت خدا با
مهر زدن بر دل‌ها و چشم‌ها و گوش‌هايشان، ايشان را به آن مبتلا كرده، و معلوم است كه غفلت ريشه هر
ضلالت و باطلى است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «غافلون»، ج۳، ص ۳۳۸.
