غایة المرام فی شرح شرائع الاسلام (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شیخ اجل مفلح بن حسن بن رشید ین صلاح صیمری بحرانی مؤلف
کتاب غایة المرام فی شرح
شرائع الاسلام می باشد.
این کتاب شرح کتاب
شرائع الاسلام شیخ نجم الدین جعفر بن حسن حلی معروف به محقق علی الاطلاق و محقق اول است که نقش ایشان در تکامل و
تهذیب و تبویب
علم فقه مورد اذغان همگان است.
در
اهمیت شرایع همین بس که در وصف آن گفته‌اند:
یکی از بهترین کتب فقهی از جهت ترتیب ابواب و کثرت فروع فقهی است و به همین
علت در طی قرون عدیده مورد بحث و تدریس و شرح و تعلیقه فراوان فقها و محققین قرار گرفته است.
کتاب حاضر هم از جهت منزلت مولف و هم از جهت غنای محتوا از بهترین شروح کتاب شرایع به شمار می‌رود.
علمای مهمی چون سید محمد جواد عاملی در مفتاح الکرامة، شوشتری در مقابیس، آیة الله طباطبائی در ریاض المسائل و شرح مختصر النافع،
شیخ انصاری در مکاسب و... و
شیخ محمد حسن صاحب جواهر در جواهر الکلام از این کتاب و نویسنده آن نقل نموده‌اند.
۱- نسخه موجود در
کتابخانه آیة الله گلپایگانی به شماره (۳۳۱۲۹) که از اول
کتاب نکاح تا آخر
دیات یعنی جزء دوم کتاب را در بر دارد.
در ابتدا و انتهای این
نسخه ذکر شده که این نسخه را مساعد بن بدیع از روی نسخه‌ای نوشته شده که بخط
فرزند شارح حسین بن مفلح نگاشته شده بود.
زمان کتابت این نسخه ۲۷
ربیع الاول سال ۱۰۷۵ ه. ق بوده و حرف رمز آن (ی) می‌باشد.
۲- نسخه دیگری در همان
کتابخانه به شماره (۱۸۸۴) موجود است که از اول تا آخر کتاب را در بر دارد کاتب آن نامعلوم و تاریخ کتابت جزء اول آن
روز سه شنبه از ماه
رمضان سال ۹۵۶ ه. ق است این نسخه دارای خطی زیبا و بعضی حواشی و نیز ترجمه بعضی لغات به فارسی است.
۳- نسخه
کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران به شماره (۸۲۱۵) این نسخه از ابتدا تا انتهای کتاب را دارد و از جهت زیبایی خط و ندرت خطا ممتاز است. حرف رمز آن: (ن) می‌باشد.
کتابت این نسخه به دست ضیاء الدین علی بن حسین بن
مرتضی حسین در ربیع الاول سال ۹۶۶ ه. ق بوده.
۴- نسخه
کتابخانه مسجد اعظم قم به شماره (۲۳) این نسخه هم کامل و کتابت آن در
چهار شنبه ۷ شعبان ۱۰۷۴ ه. ق به دست طالب بن حاجی ربیع صورت گرفته است. خط آن بد و دارای بعضی خطاها و اشتباهات است. رمز آن (م) می‌باشد.
۵- نسخه
کتابخانه رضوی مشهد به شماره (۲۷۹۰) این نسخه هم کامل و لکن مجهول الکاتب و التاریخ می‌باشد. دارای خط واضح و خوانای خوبی است و رمز آن (ر ۱) می‌باشد.
۶- نسخه دیگر
کتابخانه رضوی مشهد به شماره (۱۳۱۲۳) به خط خوانای عبد محمد بن شیخ مساعد بن ربیع در تاریخ ۷
ربیع الثانی ۱۰۸۴ ه. ق نگاشته شده و فقط جزء اول کتاب را دارا است.
حرف رمز آن (ر ۲) می‌باشد.
در مقابله نسخ مذکور در موارد
اختلاف بین نسخ آنچه که راجح بوده ابقای مطلب و هر یک از نسخ دیگر هم در صورت احتمال وجه صواب در حاشیه ذکر و الا نادیده گرفته شده.
در استخراج
آیات و
روایات مصادر اصلی آن‌ها ذکر شده و لکن در مورد اقوال علماء فقط در مواردی که عبارات نسخ دارای
اضطراب و مشوش بوده به منابع اصلی ارجاع داده شده و عبارات هم منظم و مرتب شده.
برخی روایاتی که شارح از منتقدین نقل نموده ولی در
مجامع روائی ما یافت نشده به کتاب‌های خودشان ارجاع شده است.
با توجه به حسن ترتیب و تبویب
کتاب وسائل الشیعه، روایات آخر کتاب حاضر (علی رغم سبق زمانی آن نسبت به وسائل الشیعه) به کتاب وسائل الشیعه ارجاع داده شده است.
نرم افزار مجموعه آثار محقق حلي، مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي.
