غار (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غار از
واژگان قرآن کریم به معنای شكاف در سينه كوه است.
مراد از «
الغار»
غار جبل ثور است.
غار به معنای شكاف در سينه كوه است.
در
اقرب الموارد نقل كرده:
غار محلى است كه از كوه می‌شكافند و چون بزرگ و وسيع باشد، آن را
کهف گويند.
به مواردی از
غار که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(إِلَّا تَنْصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُوا ثانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُما فِي الْغارِ إِذْ يَقُولُ لِصاحِبِهِ لا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنا فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ وَ أَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْها ...) «اگر او را يارى نكنيد،
خدا او را يارى كرد، آن‌گاه كه
کفّار بيرونش كردند، حال آن‌كه فقط دومينِ دو تن بود (و سومى نبود) آن‌گاه كه آن‌دو در آن
غار بودند، به رفيقش می‌گفت: محزون مباش خدا با ماست. خدا آرامش خويش را بر
قلب او نازل كرد و با لشكريانى كه نديديد ياريش نمود.»
مراد از «
الغار»
غار جبل ثور است كه
رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) به هنگام
هجرت از مكّه با
ابوبکر در آن مخفى شدند و
کفّار تا كنار آن آمدند به‌طوری‌كه صدايشان از درون
غار شنيده می‌شد.
جبل ثور تقريبا در چهار فرسخى
مکّه واقع شده و
غار معروف در يكى از ارتفاعات آن واقع است. بالا رفتن از كوه و رسيدن به
غار به‌زحمت انجام می‌گيرد و آن دو در دارد، يكى در طرف غرب به وسعت دو وجب در سه وجب كه شخص
بايد روى شكم و خوابيده از آن داخل شود، يكى در جانب شرق كه كمى از آن بزرگتر است. به قولى درب شرقى بعدا احداث شده كه مردم از يكى داخل و از ديگرى خارج شوند. همان‌جا محل اختفاء بزرگترين ابناء بشر،
محمد بن عبداللّه (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) است، كه تاريخ بشريت را دگرگون و جهانيان را به
توحید دعوت فرمود.
ناگفته نماند: آيه صريح است در اين‌كه آن حضرت رفيقى در
غار داشته است. به تصريح همه او ابوبكر بود. جمله
(لا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنا) دلالت بر
اضطراب او دارد، كه آن حضرت براى رفع اضطراب وى چنين فرموده است. ضمائر: «نصره- اخرجه- عليه- ايّده» همه راجع به حضرت رسول (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و نزول
سکینه نيز راجع به آن حضرت است و اگر جمله
(إِنَّ اللَّهَ مَعَنا) و در
غار بودن مدحى براى ابوبكر باشد، انكار
غدیر خمّ و ناديده گرفتن
وصیّت رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و امثال آن خطّ بطلانى است بر همه گذشته،
(أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ لا تُبْطِلُوا أَعْمالَكُمْ) (اطاعت كنيد خدا را و اطاعت كنيد پيامبر خدا را و اعمال خود را باطل نسازيد.)
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «غار»، ج۵، ص۱۲۸.
