عفو محمد (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یکی از ویژگی‌هل و
فضایل پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله عفو و گذشت ایشان بود. در این مقاله آیات مرتبط با عفو حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله معرفی می‌شوند.
دستور خدا به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله درباره پيشه ساختن
عفو در مورد خطاكاران:
خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِينَ.
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور عفو و گذشت از غير خائنان
بنی‌اسرائیل:
... وَ لا تَزالُ تَطَّلِعُ عَلى خائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اصْفَحْ ....
••• وجود گروهى متعهد در ميان بنى‌اسرائيل، دليل امر الهى به
عفو و مداراى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله با همه آنان:
وَ لَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثاقَ بَنِي إِسْرائِيلَ .... وَ لا تَزالُ تَطَّلِعُ عَلى خائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اصْفَحْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ.
•••
محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور عفو و گذشت از خطاهاى بنى‌اسرائيل و ترك هرگونه تعرّض به آنان:
وَ لَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثاقَ بَنِي إِسْرائِيلَ .... وَ لا تَزالُ تَطَّلِعُ عَلى خائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اصْفَحْ ....
••• چشم‌پوشى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از افشا و بيان حقايق مخفى شده به وسيله
اهل‌کتاب:
يا أَهْلَ الْكِتابِ قَدْ جاءَكُمْ رَسُولُنا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيراً مِمَّا كُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتابِ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ ....
•••چشم‌پوشى و
گذشت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله نسبت به بسيارى از خطاهاى اهل‌كتاب:
يا أَهْلَ الْكِتابِ قَدْ جاءَكُمْ رَسُولُنا ... وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ ....
محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به چشم‌پوشى از خطاى مراجعه‌كنندگان به
طاغوت براى
حکمیّت:
... يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَ قَدْ أُمِرُوا أَنْ يَكْفُرُوا بِهِ وَ يُرِيدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُضِلَّهُمْ ضَلالًا بَعِيداً أُولئِكَ الَّذِينَ يَعْلَمُ اللَّهُ ما فِي قُلُوبِهِمْ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَ عِظْهُمْ ... قَوْلًا بَلِيغاً.
عفو خطاكاران فرارى
احد، تكليف الهى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ .
بر اين اساس كه آيه مذكور در سياق آيه مربوط به
غزوه احد است.
عفو محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله از خطاى مردم، نمودى از
خلق خوش آن حضرت:
فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ ... فَاعْفُ عَنْهُمْ ....
محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور به
مشورت، عفو و
استغفار براى مردم و
توکّل بر خدا:
فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ.
گذشت و
اغماض محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله از دشمنان و
کافران، به خير و صلاح آن حضرت و در راستاى
تربیت و
کمال وى:
... فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ الْخَلَّاقُ الْعَلِيمُ .
جمله «إنّ ربّك ...» به منزله تعليل براى «فاصفح» است، يعنى اى پيامبر، گذشت كن، زيرا پروردگار تو مى‌داند كه چه كارى به مصلحت و در جهت تربيت و رشد تو است.
محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، موظّف به
عفو کریمانه و گذشت شايسته، از كافران و
مشرکان، و ناديده گرفتن اذيّت و آزار آنان:
... فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۷، ص۱۸۶، برگرفته از مقاله «عفو محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله».
