عزاداری امام رضا برای امام حسین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
امام حسین (علیه‌السلام)، امام سوم از امامان دوازده‌گانه
شیعه امامیه و یکی از
چهارده معصوم می‌باشد؛ آن حضرت در روز دهم
محرم‌الحرام (
روز عاشورا) سال ۶۱ هجری قمری در
کربلا به همراه یاران باوفایش مظلومانه به
شهادت رسید. در روایات متعددی
حضرت امام رضا (علیه‌السّلام) به گریه و بیان
ثواب گریه و حتی
نوحه‌سرایی و بیان مصائب پرداخته است، همچنین ایشان
روز عاشوراء را روز
حزن و اندوه و
گریه معرفی می‌کند که باید در این روز بر حضرت اباعبدالله (علیه‌السّلام)
عزاداری و گریه کرد.
از دیر باز عقاید مهم
تشیع، مورد هجمه دشمنان و مخالفین قرار گرفته است، و این هجمه‌ها در بعضی از زمان‌ها، شدت بیشتری به خود می‌گیرد که البته با
دروغ و
تهمت و
افتراء و سیاه‌نمایی فروانی همراه می‌شود، از جمله عقاید مسلم و روشن مدرسه حقه اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) که مورد هجمه مخالفین قرار گرفته است،
عزاداری در ایام محرم برای سید و سالار شیهدان حضرت اباعبدالله (علیه‌السّلام) می‌باشد، گرچه همیشه این عقیده مهم مورد هجوم دشمنان و مخالفان اهل بیت (علیهم‌السّلام) قرار گرفته، ولی در ایام محرم این هجمه‌ها شدت بیشتری به خود می‌گیرد تا بلکه بتوانند با سیاه‌نمایی و افتراء، جوانان و مردم را نسبت به این مساله دچار
تردید کنند و در نتیجه باعث دوری آنها از
اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) شوند.
از جمله شبهاتی که در ایام
محرم‌الحرام از جانب دشمنان اهل بیت (علیهم‌السّلام) مطرح می‌شود، عدم وجود فرهنگی به نام عزاداری برای اباعبدالله (علیهم‌السّلام) در بین
معصومان (علیهم‌السّلام) می‌باشد، به عبارتی دیگر مخالفان مکتب اهل بیت (علیهم‌السّلام) می‌گویند اگر واقعا عزاداری برای امام حسین (علیه‌السّلام) جائز و مشروع بوده پس چرا این فرهنگ در بین
ائمه و اهل بیت (علیهم‌السّلام) رائج نبوده و روایت صحیح السندی در این‌باره نقل نشده؟
اینگونه سؤال‌ها و شبهات که از مخالفین مطرح می‌گردد بی‌شک ناشی از جهل و نادانی و یا عناد و دشمنی می‌باشد؛ زیرا فرهنگ عزاداری در بین ائمه معصومان (علیهم‌السّلام) در روایات و کتاب‌های حدیثی شیعه به قدری نقل شده است، که به جرات می‌توان گفت درجه تواتر معنوی بلکه فوق تواتر را دارد، از طرفی در بین اهل علم مبرهن است مسئله که با تواتر ثابت می‌شود نیاز به بررسی سندی ندارد. علی‌رغم اینکه صرف نظر از مطلب فوق، سند تعدادی از این روایات نیز از نظر دانش حدیث از اعتبار کافی بر خوردار می‌باشد.
از طرفی گریه و عزاداری بر
امام حسین (علیه‌السلام)، نه تنها بعد از
شهادت ایشان بلکه حتی قبل از شهادت آن حضرت در روایات اهل بیت (علیهم‌السّلام) به فروانی نقل شده است، که این مسئله نه تنها نشانه رایج بودن فرهنگ عزاداری در بین اهل بیت (علیهم‌السّلام) می‌باشد بلکه از اهمیت گریه و عزاداری برای امام حسین (علیه‌السّلام) حکایت دارد.
حال با توجه به مقدمه مذکور، در این مجال روایات عزاداری
امام رضا (علیه‌السلام) را نقل می‌کنیم.
حدثنا محمد بن ابراهیم بن اسحاق (رحمه الله)، قال: اخبرنا احمد بن محمد الهمدانی، عن علی بن الحسن بن علی بن فضال، عن ابیه، قال: قال الرضا (علیه‌السّلام): من تذکر مصابنا وبکی لما ارتکب منا کان معنا فی درجتنا یوم القیامة، ومن ذکر بمصابنا فبکی وابکی لم تبک عینه یوم تبکی العیون، ومن جلس مجلسا یحیی فیه امرنا لم یمت قلبه یوم تموت القلوب
حضرت رضا فرمود هر که یاد مصیبت ما کند و بگرید بدان چه با ما کردند
روز قیامت با ما در درجه ما است و هر که یاد مصیبت ما کند و بگرید و بگریاند دیده‌اش گریان نشود روزی که همه دیده‌ها گریانست و هر که بنشیند در مجلسی که امر ما در آن زنده می‌شود دلش نمیرد روزی که دل‌ها بمیرد.
حدثنا محمد بن علی ماجیلویه (رحمه الله)، قال: حدثنا علی بن ابراهیم، عن ابیه، عن الریان بن شبیب، قال: دخلت علی الرضا (علیه‌السّلام) فی اول یوم من المحرم، فقال لی: یا بن شبیب، اصائم انت؟ فقلت: لا. فقال: ان هذا الیوم هو الیوم الذی دعا فیه زکریا (علیه‌السّلام) ربه عز وجل، فقال: (رب هب لی من لدنک ذریة طیبة انک سمیع الدعاء) فاستجاب به، وامر الملائکة فنادت زکریا وهو قائم یصلی فی المحراب: (ان الله یبشرک بیحیی) فمن صام هذا الیوم ثم دعا الله (عزّوجلّ) استجاب الله له، کما استجاب لزکریا (علیه‌السّلام). ثم قال: یا بن شبیب، ان المحرم هو الشهر الذی کان اهل الجاهلیة فیما مضی یحرمون فیه الظلم والقتال لحرمته، فما عرفت هذه الامة حرمة شهرها ولا حرمة نبیها (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، لقد قتلوا فی هذا الشهر ذریته، وسبوا نساءه، وانتهبوا ثقله، فلا غفر الله لهم ذلک ابدا. یا بن شبیب، ان کنت باکیا لشئ، فابک للحسین بن علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام)، فانه ذبح کما یذبح الکبش، وقتل معه من اهل بیته ثمانیة عشر رجلا ما لهم فی الارض شبیه، ولقد بکت السماوات السبع والارضون لقتله، ولقد نزل الی الارض من الملائکة اربعة آلاف لنصره فوجدوه قد قتل، فهم عند قبره شعث قبر الی ان یقوم القائم، فیکونون من انصاره، وشعارهم: یا لثارات الحسین. یا بن شبیب، لقد حدثنی ابی، عن ابیه، عن جده (علیه‌السّلام): انه لما قتل جدی الحسین (صلوات الله علیه)، مطرت السماء دما وترابا احمر. یا بن شبیب، ان بکیت علی الحسین (علیه‌السّلام) حتی تصیر دموعک علی خدیک غفر الله لک کل ذنب اذنبته، صغیرا کان او کبیرا، قلیلا کان او کثیرا. یا بن شبیب، ان سرک ان تلقی الله (عزّوجلّ) ولا ذنب علیک، فزر الحسین (علیه‌السّلام). یا بن شبیب، ان سرک ان تسکن الغرف المبنیة فی الجنة مع النبی وآله (صلوات الله علیهم)، فالعن قتلة الحسین. یا بن شبیب، ان سرک ان یکون لک من الثواب مثل ما لمن استشهد مع الحسین (علیه‌السّلام) فقل متی ما ذکرته: یا لیتنی کنت معهم فافوز فوزا عظیما. یا بن شبیب، ان سرک ان تکون معنا فی الدرجاب العلی من الجنان، فاحزن لحزننا وافرح لفرحنا، وعلیک بولایتنا، فلو ان رجلا تولی حجرا لحشره الله معه یوم القیامة.
ریان بن شبیب گوید روز اول
ماه محرم خدمت حضرت رضا رسیدم به من فرمود ای پسر شبیب روزه‌ای؟ گفتم نه فرمود این روزیست که
زکریا به‌درگاه پروردگارش دعا کرد و گفت پروردگارا به من ببخش از پیش خود نژاد پاکی زیرا تو شنوای دعائی خدا برایش اجابت کرد و به
فرشتگان دستور داد ندا کردند زکریا را که در محراب ایستاده بود که خدا تو را به
یحیی بشارت می‌دهد هر که این روز را روزه بدارد و سپس دعا بدرگاه خدا کند خدا مستجاب کند چنان‌که برای زکریا مستجاب کرد سپس گفت ای پسر شبیب به راستی محرم همان ماهی است که اهل جاهلیت در زمان گذشته
ظلم و قتال را بخاطر احترامش در آن حرام می‌دانستند و این امت حرمت این ماه را نگه نداشتند و نه حرمت پیغمبرش را در این ماه ذریه او را کشتند و زنانش را
اسیر کردند و بنه‌اش را
غارت کردند
خدا هرگز این گناه آنها را نیامرزد.
ای پسر شبیب اگر برای چیزی گریه خواهی کرد برای حسین (علیه‌السّلام) گریه کن که چون گوسفند سرش را بریدند و هجده کس از خاندانش با او کشته شد که روی زمین مانندی نداشتند و آسمان‌های هفت‌گانه و زمین برای کشتن او گریستند و چهار هزار فرشته برای یاریش به زمین آمدند و دیدند کشته شده و بر سر قبرش ژولیده و خاک‌آلود باشند تا
قائم (علیه‌السّلام) ظهور کند و یاریش کند و شعار آنها یا لثارات الحسین است.
ای پسر شبیب پدرم از پدرش از جدش برایم باز گفت که چون جدم حسین (علیه‌السّلام) کشته شد آسمان خون و خاک سرخ بارید.
ای پسر شبیب اگر بر حسین گریه کنی تا اشکت بر گونه‌هایت روان شود خدا هر گناهی کردی از خرد و درشت و کم و بیش بیامرزد.
ای پسر شبیب اگر خواهی خدا را بر خوری و گناهی نداشته باشی حسین را زیارت کن.
ای پسر شبیب اگر خواهی در غرفه‌های ساخته
بهشت با پیغمبر ساکن شوی بر قاتلان حسین لعن کن.
ای پسر شبیب اگر خواهی ثواب شهیدان با حسین را دریابی هر وقت بیادش افتادی بگو کاش با آنها بودم و به فوز عظیمی می‌رسیدم.
ای پسر شبیب اگر خواهی با ما در درجات بلند بهشت باشی برای حزن ما محزون باش و و برای شادی ما شاد باش و ملازم ولایت ما باش و اگر مردی سنگی را دوست دارد با آن خدا روز قیامت محشورش کند.
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ اِبْرَاهِیمَ بْنِ اِسْحَاقَ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ اَخْبَرَنَا اَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْهَمْدَانِیُّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ اَبِیهِ عَنْ اَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا قَال مَنْ تَرَکَ السَّعْیَ فِی حَوَائِجِهِ یَوْمَ عَاشُورَاءَ قَضَی اللَّهُ لَهُ حَوَائِجَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ مَنْ کَانَ یَوْمُ عَاشُورَاءَ یَوْمَ مُصِیبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُکَائِهِ
جَعَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یَوْمَ فَرَحِهِ وَ سُرُورِهِ وَ قَرَّتْ بِنَا فِی الْجِنَانِ عَیْنُهُ وَ مَنْ سَمَّی یَوْمَ عَاشُورَاءَ یَوْمَ بَرَکَةٍ وَ ادَّخَرَ فِیهِ لِمَنْزِلِهِ شَیْئاً لَمْ
یُبَارَکْ لَهُ فِیمَا ادَّخَرَ وَ حُشِرَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَعَ یَزِیدَ وَ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ زِیَادٍ وَ عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ لَعَنَهُمُ اللَّهُ اِلَی اَسْفَلِ دَرْکٍ مِنَ النَّار.
امام رضا (علیه‌السّلام) فرمود هر که روز عاشورا کارهای خود را تعطیل کند خدا حوائج دنیا و آخرتش را برآورد، هرکه روز عاشوراء را روز مصیبت و حزن و گریه خود کند خدای (عزّوجلّ) روز قیامت را روز خرسندی و شادیش سازد و در بهشت چشمش بما روشن شود و هر که روز عاشورا را روز برکت داند و برای خانه‌اش ذخیره‌ای نهد برکت ندارد و روز قیامت با
یزید و
عبیداللّه بن زیاد و
عمر بن سعد به درک اسفل
دوزخ محشور گردد.
موسسه ولی‌عصر، برگرفته از مقاله «جستاری پیرامون عزاداری معصومان (علیهم‌السّلام) برای امام حسین (علیه‌السلام)».
