عدالت در انتقام (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
آیات قرآن به رعایت عدالت در
انتقام سفارش شده است.
لزوم رعايت
عدالت در انتقام
از ستمگران:
«وَجَزَاء سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِّثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ؛
كيفر بدى، مجازاتى است همانند آن؛ ولى هر كس
عفو و اصلاح كند، پاداش او باخداست؛ به يقين او ستمكاران را دوست ندارد.»
تجاوز و زياده روى ستم‌ديده در انتقام
از ظالم، سبب قرار گرفتن در زمره ستمگران:
«وَجَزَاء سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِّثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ؛
كيفر بدى، مجازاتى است همانند آن؛ ولى هر كس
عفو و
اصلاح كند،
پاداش او باخداست؛ به يقين او ستمكاران را دوست ندارد.»
امام خمینی عدالت را حد وسط و عامل تعدیل قوه عملیه و تهذیب آن می‌داند و در اصطلاح عرفانی عدالت مطلقه را استقامت در همه فضایل باطنی و ظاهری روحی و قلبی و نفسی و جسمی می‌داند که مختص انسان کامل است و او مظهر همه اسمای الهی و مربوب اسم اعظم الله است و چه در تجلیات معارف الهی و چه توحید و در
عقاید و حقایق ایمانی و چه در اخلاق نفسانی
از عدالت و استقامت برخوردار است.
ایشان عدالت را سبب رسیدن انسان به مرتبه انسانیت می‌داند که در آن همه قوای او تعدیل شده است
و معتقد است اگر انسان قوای خود را تعدیل کند و آن را تابع روحانیت، عقل و میزان
شریعت سازد، صورت روح و باطن او، صورت مستقیم انسانی می‌شود، اما اگر روحانیت نفس تابع یکی
از این قوا شد، صورت ملکوتی نفس تابع آن قوه می‌شود و به شکل حیوان یا
شیطان ظهور می‌کند.
به باور امام خمینی، حرص به دنیا و محبت به آن، قوای انسان را
از حال اعتدال خارج می‌کند؛ زیرا فضایل معنوی با حب دنیا جمع نمی‌شود و مفاسد اخلاقی که
از حب نفس و جاه پیدا می‌شود، کارهای نفس را
از جاده عقل و شرع خارج می‌کند. در مقابل اگر حب دنیا
از دل بیرون رود، تمام محاسن اخلاقی در روح وارد می‌شود. به عقیده ایشان طریق سیر انسان کامل، بر اساس عدالت است که خط مستقیم، سیر معتدل و راه
انسانیت است، چنان‌که راه خداوند نیز مستقیم است؛ اعتدال حقیقی تنها برای انسان کامل حاصل می‌شود که
از آغاز سیر تا منتهای آن هیچ انحرافی ندارد. امام خمینی
از عدالت به‌عنوان طریق اعتدال و مستقیمی یاد می‌کند که به حق‌تعالی می‌انجامد. به همین سبب حدّ اعتدال وسطیت حقیقیه دارد.
•
مرکز فرهنگ ومعارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۱۱۳، برگرفته از مقاله «عدالت در انتقام». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
