طریق تقریر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کشف رأی معصوم (علیه‌السلام) از طریق تحقق
اجماع در محضر وی و
سکوت او را طریق تقریر گویند.
طریق تقریر، از «
طرق کاشفیت اجماع» بوده و به این معنا است که در محضر منظر و مسمع
معصوم (علیه‌السلام) اجماعی محقق شود و وی در برابر آن سکوت نماید. چنین تقریری، از
امضا و موافقت معصوم (علیه‌السلام) پرده بر می‌دارد و
یقین حاصل می‌شود که
حکم شرعی واقعی همین است، وگرنه بر
امام (علیه‌السلام)
واجب بود که از باب
ارشاد جاهل و یا
نهی از منکر،
حکم الهی را بیان کند.
شرط حجیت اجماع از راه
تقریر این است که معصوم (علیه‌السلام) از انعقاد اجماع آگاهی داشته باشد و مانعی برای اظهار نظر وی اگر چه در قالب القای خلاف میان اجماع کنندگان وجود نداشته باشد.
روشن است که
اتفاق همگانی در این طریق موضوعیتی ندارد، بلکه اگر یک نفر هم نزد امام (علیه‌السلام) اجماع و
اتفاق علما را بر حکمی بیان کند و امام (علیه‌السلام) با وجود آماده بودن زمینه مخالفت، سکوت کند، این سکوت، نشانه موافقت او است.
«طریق تقریر» شباهت زیادی به «
طریق لطف» دارد و فرق آن دو در این است که نظر و دیدگاه
امام معصوم (علیه‌السلام) در طریق تقریر، از راه
شرع و در طریق لطف، از راه
عقل کشف می‌شود.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «طریق تقریر».
