ضُرّ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ضُرّ: (وَ إِنْ يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ) «ضُرّ» عبارت است از كمبودهايى كه به انسان دست مى‌دهد اعم از اين كه جنبه بدنى داشته باشد مثل نقصان عضو و انواع بيمارى‌ها و يا جنبه روحى مثل
جهل،
سفاهت و
جنون و يا جنبه‌هاى ديگر مانند از بين رفتن مال و مقام و فرزندان و «
ایوب» گرفتار بسيارى از اين ناراحتى‌ها شد.
ترجمه و تفسیر آیات مرتبط با
ضُرّ:
(وَإِن يَمْسَسْكَ اللّهُ بِضُرٍّ فَلاَ كَاشِفَ لَهُ إِلاَّ هُوَ وَإِن يَمْسَسْكَ بِخَيْرٍ فَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدُيرٌ) (اگر خداوند زيانى به تو برساند، هيچ كس جز او نمى‌تواند آن را برطرف سازد؛ و اگر خيرى به تو رساند، او بر هر چيزى تواناست.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: در اين
آيه صريحا توضيح مى‌دهد كه خيرات و شرور منحصر به اطعام و عذاب قيامت نيستند، بلكه خيرات و شرور ديگرى نيز هست كه خداوند آدمى را به آن
متنعم و به اين معذب مى‌كند، نه كسى مى‌تواند جلوى آن را بگيرد و نه اين را دفع كند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(فَاسْتَجَبْنَا لَهُ فَكَشَفْنَا مَا بِهِ مِن ضُرٍّ وَآتَيْنَاهُ أَهْلَهُ وَمِثْلَهُم مَّعَهُمْ رَحْمَةً مِّنْ عِندِنَا وَذِكْرَى لِلْعَابِدِينَ) (ما دعاى او را مستجاب كرديم؛ و ناراحتى‌هايى را كه داشت برطرف ساختيم؛ و خاندانش و همانندشان را با آنان به او بازگردانديم؛ تا رحمتى از سوى ما و تذكّرى براى عبادت‌كنندگان باشد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه ضر - به ضم ضاد- به معناى خصوص بلاهايى است كه مستقيما به جان آدمى مى‌رسد، مانند مرض، و لاغرى، و امثال آن. و كلمه ضر - به فتح ضاد- همه انواع بلاها را شامل مى‌شود.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَإِذَا مَسَّ الْإِنسَانَ ضُرٌّ دَعَا رَبَّهُ مُنِيبًا إِلَيْهِ ثُمَّ إِذَا خَوَّلَهُ نِعْمَةً مِّنْهُ نَسِيَ مَا كَانَ يَدْعُو إِلَيْهِ مِن قَبْلُ وَجَعَلَ لِلَّهِ أَندَادًا لِّيُضِلَّ عَن سَبِيلِهِ قُلْ تَمَتَّعْ بِكُفْرِكَ قَلِيلًا إِنَّكَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ) (هنگامى كه به انسان زيانى رسد، پروردگار خود را مى‌خواند در حالى كه به سوى او باز مى‌گردد؛ امّا هنگامى كه
نعمتى از جانب خويش به او عطا كند، آنچه را بخاطر آن قبلًا خدا را مى‌خواند از ياد مى‌برد و براى خداوند همتايانى قرار مى‌دهد تا مردم را از راه او گمراه سازد؛ بگو: چند روزى از كفر و ناسپاسى خود بهره‌گير كه به يقين از دوزخيانى!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: معناى
آيه چنين مى‌شود كه: وقتى شدت و يا مرض يا قحطى و امثال آن به انسان مى‌رسد، پروردگار خود را در حالى كه اعتراف به ربوبيتش دارد مى‌خواند، و به سوى او برمى‌گردد، و از ماسواى او اعراض مى‌كند، از او مى‌خواهد كه گرفتارى‌اش را برطرف سازد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «ضُرّ»، ص۳۴۴.
