• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضعیف (لفظ)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ضعیف، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و از الفاظ راوی می‌باشد.


یکی از الفاظ ذمّ لفظ "ضعیف" است که گاهی صفت حدیث واقع می‌شود و گاهی صفت راوی، و در صورت اول قدما ضعیف را صفت متن حدیث قرار می‌دهند ولی متاخرین آن را صفت سند حدیث می‌دانند.

با این فرض اصطلاح "ضعیف" اطلاقات متعددی دارد که ذیلاً به آن‌ها اشاره می‌شود:
۱- حدیثی است که شرایط حدیث صحیح، حسن، قوی، و موثق را نداشته باشد؛
۲- حدیثی است که صفات قبول در آن نباشد؛
۳- حدیثی است، اعم از این که صفت راوی آن معلوم و حالش مجهول باشد و یا ذات و حالش مجهول باشد؛
۴- همان قوی بالمعنی الاخص است - رجوع شود به حدیث قوی -؛
۵- همان حدیث موثق است - رجوع شود به حدیث موثق -؛
۶- در کلام فقها حدیثی است که مشتمل بر جرح خاص و مجروح خاص است؛
۷- حدیثی است که مشتمل بر جرح، تعلیل، تعلیق، انقطاع، اعضال، و ارسال است؛

آن گاه که "ضعیف" به عنوان لفظ ذم در کلام دانشمندان علوم حدیث به کار می‌رود در مفاد آن نظرات متفاوتی وجود دارد:
۱- از الفاظ جرح است؛
۲- از مرتبه چهارم جرح است؛
۳- بدون تردید دلالت بر ذم و قدح دارد؛
۴- مفید سقوط روایت راوی موصوف به آن و ضعف آن می‌شود؛
۵- اگر به صورت مطلق ذکر شود موجب قدح راوی است؛
۶- جرح نیست و به عادل غیر ضابط نیز ضعیف اطلاق می‌شود، مراد این است که حدیث او قوت حدیث ثقه را ندارد؛
۷- از این که "ضعیف" موجب قدح راوی شود محل تامل است؛ برای اینکه قدما ضعیف را به کسی که کم حافظه بوده و یا سوء ضبط داشته یا کسی که روایت را بدون اجازه و یا از ضعفا و مجاهیل نقل می‌نموده، اطلاق کرده‌اند و این امور موجب فسق نمی‌گردد.
[۱] سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۱۴۹.    
[۲] شهید ثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۲۰۹.    
[۳] میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۶۰.    
[۴] علیاری تبریزی، علی بن عبدالله، بهجة الامال، ج۱، ص۱۹۷-۱۹۸.
[۵] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱، ص۱۹۳.
[۶] طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۲۶.    
[۷] اسدی جزایری، عبدالنبی بن سعدالدین، حاوی الاقوال فی معرفة الرجال، ج۱، ص۱۰۱.    
[۸] درایة الحدیث، ص۱۱۴.
[۹] خاقانی، علی، رجال الخاقانی، ص۳۳۳.    
[۱۰] خاقانی، علی، رجال الخاقانی، ص۵۵.    
[۱۱] کلباسی، ابوالهدی، سماء المقال، ج۲، ص۸۸.
[۱۲] بروجردی، سیدعلی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۶۹.    
[۱۳] سخاوی، محمد بن عبدالرحمن، فتح المغیث، ج۲، ص۱۳۱.    
[۱۴] بهبهانی، وحید، فوائد الحائریه، ص۳۷.
[۱۵] مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۱۳۹-۱۴۰.
[۱۶] مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۶، ص۱۹۴.
[۱۷] مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۲، ص۲۹۵-۲۹۷.    
[۱۸] مازندرانی، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال، ج۱، ص۱۱۰-۱۱۱.    
[۱۹] مشکینی، ابوالحسن، وجیزة فی علم الرجال، ص۸۰.    
[۲۰] نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۷۷۳.


۱. ↑ سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۱۴۹.    
۲. ↑ شهید ثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۲۰۹.    
۳. ↑ میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۶۰.    
۴. ↑ علیاری تبریزی، علی بن عبدالله، بهجة الامال، ج۱، ص۱۹۷-۱۹۸.
۵. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱، ص۱۹۳.
۶. ↑ طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۲۶.    
۷. ↑ اسدی جزایری، عبدالنبی بن سعدالدین، حاوی الاقوال فی معرفة الرجال، ج۱، ص۱۰۱.    
۸. ↑ درایة الحدیث، ص۱۱۴.
۹. ↑ خاقانی، علی، رجال الخاقانی، ص۳۳۳.    
۱۰. ↑ خاقانی، علی، رجال الخاقانی، ص۵۵.    
۱۱. ↑ کلباسی، ابوالهدی، سماء المقال، ج۲، ص۸۸.
۱۲. ↑ بروجردی، سیدعلی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۶۹.    
۱۳. ↑ سخاوی، محمد بن عبدالرحمن، فتح المغیث، ج۲، ص۱۳۱.    
۱۴. ↑ بهبهانی، وحید، فوائد الحائریه، ص۳۷.
۱۵. ↑ مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۱۳۹-۱۴۰.
۱۶. ↑ مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۶، ص۱۹۴.
۱۷. ↑ مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۲، ص۲۹۵-۲۹۷.    
۱۸. ↑ مازندرانی، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال، ج۱، ص۱۱۰-۱۱۱.    
۱۹. ↑ مشکینی، ابوالحسن، وجیزة فی علم الرجال، ص۸۰.    
۲۰. ↑ نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۷۷۳.


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ضعیف»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۰/۵.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی
جعبه ابزار