صنعت ابداع
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلامى از
قرآن با
اسلوب هاى فراوان
بدیعى را
ابداع گویند.
یکى از
اسلوب هاى بلاغی و
بدیعى قرآن "
ابداع" است و آن عبارت از کلامى است که متضمن بدایع گوناگون باشد؛ یعنى
اسلوب هاى بدیع فراوانى در آن به کار رفته باشد.
مانند
آیه: " وقیل یا ارض ابلعى ماءَک و یا سماءُ أقلعى و غیض الماء و قضى الأمر و استوت على الجودى و قیل بعداً للقوم الظالمین ؛ و گفته شد که: اى
زمین آبت را فرو بر و اى
آسمان (بارانت را) فرو بند. و
آب فروکش کرد و کار به سرانجام رسید و (کشتی) بر (کوه) "
جودی" قرار گرفت . و گفته شد:
لعنت بر
ستم پیشه گان (
مشرک )". (
هود ،
آیه ۴۴).
"
ابن ابی الاصبع" مى گوید: در این آیه بیست نوع
بدیع وجود دارد که هفده مورد آن، لفظى است، که به آن ها اشاره مى شود:
۱ - مناسبت کامل در " ابلعى " و " و أقلعى " و استعاره در این دو؛
۲ - طباق بین
ارض و
سماء؛
۳ -
مجاز در " یاسماء" که در اصل " یا مطرالسماء" بود؛
۴ - اشاره در " وغیض الماء "؛
۵ - ارداف در " واستوت "؛
۶ -
تمثیل در " وقضى الامر "؛
۷-
تعلیل؛
۸ - صحت تقسیم؛
۹ - احتراس در
دعا؛
۱۰ - حسن نسق؛
۱۱ -
ائتلاف لفظ با معنا؛
۱۲ - ایجاز؛
۱۳ - تسهیم؛
۱۴ - تهذیب ؛
۱۵ - تمکین؛
۱۶ - انسجام ؛
۱۷ - حسن بیان .
سیوطی، " اعتراض " را هم اضافه مى کند.
سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فى علوم القرآن، ج۳، ص۳۳۰.
سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فى علوم القرآن، ج۳، ص۲۸۴.
علوی مقدم، محمد، درقلمروبلاغت، ص۷۱۶.
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.
