صفات مخبتان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
با تبیین اِخبات از تقیید
ایمان و
عمل صالح به اِخبات: «اِنَّ الَّذینَ ءامَنوا و عَمِلوا الصّــلِحـتِ و اَخبَتوا اِلی رَبِّهِم...»
و هم‌چنین از مقایسه بین
مؤمنان نیکوکار و
ستمگران کافر در
آیه بعدی: «مَثَلُ الفَریقَینِ کالاَعمی و الاَصَمِّ و البَصیرِ و السَّمیعِ هَل یَستَویانِ مَثَلاً...»
، روشن می‌شود که مخبتان، طایفه خاصّی از مؤمنانند که اعمالشان
صالح، و چشم و گوش آنان به حقایق بینا و شنوا است.
آنان
متواضع برای خدا و مطمئن به
پروردگار، و
اهل دانش: «لِیَعلَمَ الَّذینَ اوتوا العِلمَ»
و دارای
بصیرت الهی
: «اَفَمَن کانَ عَلی بَیِّنَة مِن رَبِّهِ»
و برخوردار از دلی سالم و قلبی نرم در برابر حقّ و حقیقت
هستند: «فَتُخبِتَ لَهُ قُلوبُهُم»
و در برابر
عزّت پروردگار، احساس ذلّت
می‌کنند.
آنان که زمین
عبودیّت را بوسیده و از روی
خضوع و
خشوع بر آن افتاده و محکم به آن چسبیده‌اند.
نیز گفته شده: مخبتان، کسانی هستند که
ظلم نمی‌کنند و از آن‌جا که به‌طور کامل به
روز جزا ایمان و
اطمینان دارند(از حقوق شخصی خویش اغماض کرده‌اند)، درصدد انتقام برنمی‌آیند.
و سرانجام بر اساس آیه۳۴
سوره حج، مخبتان کسانی هستند که مخلصاً للّه
حج به جای آورده و در حجّشان کاملاً
تسلیم فرامین الهی‌اند؛
همانان که
خداوند به پیامبرش دستور داده بشارتشان دهد: «و‌بَشِّرِ المُخبِتین».
آنان که در
عبادت خویش، کوشا و دارای صفاتی هستند که آیه۳۵ حج
آن صفات را چنین بیان کرده است:
۱.هنگام یاد شدن
خدا، دارای قلبی ترسانند.
به عبارت دیگر، زمانی که به یادآوری و
ذکر خدا ترسانده شوند، می‌ترسند
: «اَلَّذینَ اِذا ذُکِرَ اللّهُ وجِلَت قُلوبُهُم».
این آیه، چنین نیز
تفسیر شده که هنگام
یاد خدا،
قلوب ایشان به حرکت در آمده و متلاطم و طوفانی می‌شود.
۲. بر
بلاها و مصیبت‌هایی که به ایشان (در راه
طاعت و
عبادت خدا) می‌رسد،
صبر می‌کنند
: «والصّـبِرینَ عَلی ما اَصابَهُم».
برخی، در بیان دو وصف یاد‌شده برای مخبتان گفته‌اند: مخبتان یا از «
خبت» به‌معنای مکان گسترده یا از «
خبیت» به‌معنای حقیر و ناچیز است؛ آن‌گاه احتمال داده‌اند که ایشان به اعتبار تحقیر
نفس خویش، به
خشوع و ترس قلبی (وجِلَت قُلوبُهُم) و به اعتبار
سعه صدر و اطمینان، به صبر و تحمّل در برابر بلاها (والصّـبِرینَ عَلی ما اَصابَهُم) وصف شده‌اند.
۳. به‌پادارندگان نمازند (و‌برای زنده نگه داشتن حقیقت این
فریضه الهی می‌کوشند) و
نماز را به همان صورتی که
خداوند امر کرده است، در اوقات خودش درست و کامل به‌جای می‌آورند
: «والمُقیمِی الصَّلوةِ».
۴. از آن‌چه
خداوند به آن‌ها
روزی داده، بخشی از آن را در
راه خدا انفاق می‌کنند؛ (اعمّ از
انفاق واجب و
مستحب)
دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله اخبات.
