شَنئان (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شَنئان:
(شَنَآنُ قَوْمٍ أَن صَدُّوكُمْ) شَنئان: از مادّه «
شنأ» به معنى «خصومت و دشمن داشتن» است.
بعضى گويند كه واژه
«شَنئان» (به فتح نون) مصدر است و به سكون «نون» نيز خوانده شده است.
به موردی از کاربرد شَنئان در
قرآن، اشاره می‌شود:
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُحِلُّواْ شَعَآئِرَ اللّهِ وَ لاَ الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَ لاَ الْهَدْيَ وَ لاَ الْقَلآئِدَ وَ لا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّن رَّبِّهِمْ وَ رِضْوَانًا وَ إِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُواْ وَ لاَ يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَن صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَن تَعْتَدُواْ وَ تَعَاوَنُواْ عَلَى الْبرِّ وَ التَّقْوَى وَ لاَ تَعَاوَنُواْ عَلَى الإِثْمِ وَ الْعُدْوَانِ وَ اتَّقُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ) (اى كسانى كه
ایمان آورده‌ايد!
شعائر الهی و مراسم
حج را محترم بشمريد؛ و مخالفت با حدود الهى را حلال ندانيد؛ و نه ماه حرام را، و نه قربانی‌هاى بى‌نشان و نشاندار را، و نه آن‌ها را كه به قصد خانه خدا براى به دست آوردن فضل
پروردگار و خشنودى او مى‌آيند. امّا هنگامى كه از احرام بيرون آمديد، صيد كردن براى شما مانعى ندارد. و دشمنى با جمعيّتى كه شما را از آمدن به
مسجدالحرام در سال
حدیبیه باز داشتند، نبايد شما را وادار به
تعدّی و
تجاوز كند! و همواره در راه نيكى و پرهيزگارى به يكديگر كمک كنيد. و هرگز در راه گناه و تعدّى همكارى ننماييد. و از مخالفت فرمان خدا بپرهيزيد كه مجازات
خدا شديد است!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: وقتى گفته مى‌شود: جرمه و يجرمه معنايش اين است كه او را وادار به جرم كرد و اگر معصيت را هم جريمه مى‌گويند چون وبال و
عقوبت آن را كه يا مال است و يا شكنجه بر آدمى تحميل مى‌شود.
راغب گفته است: اصل در معناى ماده جيم- را- ميم بريدن است.
كلمه: شنان به معناى دشمنى و بغض است. اينكه فرمود: ان صدوكم، معنايش اين است كه شما را از داخل شدن در مسجد الحرام منع كردند و اين جمله يا بدل از شنان است و يا عطف بيان مى‌باشد.
و حاصل معناى آيه اين است كه: (اين كينه و دشمنى كه آن‌ها نگذاشتند شما داخل مسجد الحرام بشويد، شما را وادار نكند بر اينكه بر آنان تعدى كنيد و حال آنكه خدا شما را بر آنان مسلط كرده، وبال اين جرم بر شما تحميل نشود.)
اين بخش از آيه مى‌فرمايد:
«...و خصومت به جمعيتى كه شما را از آمدن به
مسجد الحرام (در سال حديبيه) مانع شدند نبايد شما را وادار به تعدى و تجاوز كند...»
و به عبارت ديگر: اگر جمعى از بت‌پرستان در دوران
جاهلیت (در جريان حديبيه) مزاحم زيارت شما از خانه
خدا شدند و نگذاشتند مناسک زيارت خانه خدا را انجام دهيد، «نبايد اين جريان سبب شود كه بعد از
اسلام آن‌ها، كينه‌هاى ديرينه را زنده كنيد و مانع آن‌ها از زيارت خانه خدا شويد».
اين حكم گرچه در مورد زيارت خانه خدا نازل شده است، ولى در حقيقت يک قانون كلى از آن استفاده مى‌شود كه
مسلمان نبايد «كينه‌توز» باشد و حوادثى را كه در زمان‌هاى گذشته واقع شده بار ديگر در فكر خود زنده كند و در صدد انتقام برآيد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «شَنئان»، ج۲، ص۵۳۰.
