شعیب (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شُعَیب (به ضم شین و فتح عین) یکی از پیامبران نامداری است که نامش یازده مرتبه در
قرآن کریم به کار رفته است.
او برای مردم مدین مبعوث شده بود.
آن حضرت دخترش را به
حضرت موسی (علیه‌السلام) تزویج کرد.
نام ایشان در سوره‌های
عنکبوت،
هود،
اعراف و
شعراء و همچنین در
تورات ذکر شده است.
شعیب نام یکی از پیامبران نامی که اسم مبارکش یازده بار در قرآن مجید آمده است. او برای مردم مدین مبعوث شده بود.
به مواردی از
شُعَیب که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ اِلی مَدْیَنَ اَخاهُمْ شُعَیْباً) (و به سوى «مَدْيَن» برادرشان شعيب را فرستاديم.)
(وَ لَمَّا جاءَ اَمْرُنا نَجَّیْنا شُعَیْباً وَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنَّا وَ اَخَذَتِ الَّذِینَ ظَلَمُوا الصَّیْحَةُ فَاَصْبَحُوا فِی دِیارِهِمْ جاثِمِینَ) (و هنگامى كه فرمان ما فرا رسيد، شعيب و كسانى را كه با او
ایمان آورده بودند، با رحمت خود نجات داديم؛ و آنها را كه ستم كردند، صيحه مرگبار آسمانى فرو گرفت؛ و بامدادان در خانه‌هايشان، به رو افتاده و مرده بودند.)
پس از تبلیغات طاقت‌فرسا عده‌ای به شعیب ایمان آوردند و دیگران او را تکذیب کردند، سرانجام او و
مؤمنان از عذاب نجات یافته و دیگران به سخط خدا گرفتار گردیدند.
در این آیه هست که آنها را صیحه گرفت در سوره عنکبوت هست
(فَاَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ) و در جای دیگر آمده است.
(فَاَخَذَهُمْ عَذابُ یَوْمِ الظُّلَّةِ) از مجموع این سه آیه به دست می‌آید: ابر
عذاب در آسمان ظاهر شده سپس رعد و برقی مهیب بر خاسته به‌طوری که از شدّت صدای رعد همه به لرزه افتاده و بی‌جان شده‌اند و شاید صاعقه هم آنها را گرفته است.
حضرت شعیب (علیه‌السلام) همان است که دختر خویش را به
حضرت موسی (علیه‌السلام) تزویج کرد، چنان‌که مشروحا در
سوره قصص آمده است. گرچه در آن سوره نام شعیب ذکر نشده، ولی مسلّم گرفته‌اند که مراد از «شیخ کبیر» شعیب است و موسی از
مصر به مدین آمده بود که فرموده است
(وَ لَمَّا وَرَدَ ماءَ مَدْیَنَ وَجَدَ عَلَیْهِ اُمَّةً مِنَ النَّاسِ یَسْقُونَ) و گفتیم که آن حضرت به اهل مدین مبعوث شده بود.نام این پیامبر بزرگ در
تورات فعلی
رعوئیل است که دختر خویش را به موسی داد. در روایات اسلامی هست که شعیب (علیه‌السّلام) از شوق خدا آن‌قدر گریست تا چشمانش نابینا گردید. شاید مراد آزرده شدن و کم نور شدن چشمانش باشد.
(وَإِلَى مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا) (و ما به سوى «مدين»، برادرشان «شعيب» را فرستاديم.)
(إِذْ قَالَ لَهُمْ شُعَيْبٌ أَلَا تَتَّقُونَ) (هنگامى كه شعيب به آنها گفت: «آيا تقوا پيشه نمى‌كنيد؟!)
(قَالُواْ يَا شُعَيْبُ أَصَلاَتُكَ تَأْمُرُكَ أَن نَّتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا) (گفتند: اى شعيب! آيا
نمازت به تو دستور مى‌دهد كه آنچه را پدرانمان مى‌پرستيدند، ترک كنيم.)
(قَالُواْ يَا شُعَيْبُ مَا نَفْقَهُ كَثِيرًا مِّمَّا تَقُولُ) (گفتند: «اى شعيب! بسيارى از آنچه را مى‌گويى، ما نمى‌فهميم.)
(وَ إِلَى مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ قَدْ جَاءتْكُم بَيِّنَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ) (و به سوى مدين، برادرشان شعيب را فرستاديم)؛ گفت: اى قوم من! خدا را بپرستيد، كه جز او معبودى براى شما نيست. دليل روشنى از طرف
پروردگارتان براى شما آمده است.)
(يَا شُعَيْبُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ مَعَكَ مِن قَرْيَتِنَا أَوْ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنَا ) (اى شعيب! به
یقین، تو و كسانى را كه با تو ايمان آورده‌اند، از شهر و ديارمان بيرون خواهيم راند يا اين كه به آيين ما بازگرديد.)
(وَقَالَ الْمَلأُ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوْمِهِ لَئِنِ اتَّبَعْتُمْ شُعَيْبًا إِنَّكُمْ إِذًا لَّخَاسِرُونَ) (اگر از شعيب پيروى كنيد، به يقين شما زيانكار خواهيد شد.)
(الَّذِينَ كَذَّبُوا شُعَيْباً كَأَنْ لَمْ يَغْنَوْا فِيهَا الَّذِينَ كَذَّبُواشُعَيْباً كانُوا هُمُ الْخاسِرِينَ) (كسانى كه شعيب را تكذيب كردند، آن‌چنان نابود شدند كه گويا هرگز در آن خانه‌ها سكونت نداشتند! آرى آنها كه شعيب را تكذيب كردند، زيانكاران واقعى بودند.)
نام مبارک شعیب در قرآن یازده بار آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «شعیب»، ج۴، ص۴۲-۴۱.
