شرف‌الدین فضل‌الله حسینی قزوینی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شرف الدین
فضل الله حسینی قزوینی در سال ۶۶۰ در
قزوین متولد شد. وی از مورخان و شاعران سده هفت و هشت است.
وی از ادیبان و مورخان و شاعران سده‌های هفتم و هشتم (روزگار ایلخانان مغول) بود و همزمان با کسانی؛ مانند رشیدالدین
فضل الله و جوینی می‌زیست. او در بحبوحه اقتدار مغولان و کمابیش در ۶۶۰ ق در قزوین به
دنیا آمد و در دستگاه وزیران ایرانی عهد
ایلخانان به خدمت گزاری سرگرم بود. او همچنین مدتی به اتابک نصرت الدین لر خدمت رساند و در
شعر خود، او و خواجه غیاث الدین محمد رشیدی را ستود. وی در ۷۳۲ ق در دشت اوجان با پایمردی غیاث الدین به دربار اولجایتو راه یافت و همراه خواجه به
تبریز رفت و در ۶۸۴ در خدمت اتابک نصرت الدین بود. همچنین شعرهایی در ستایش غیاث الدین محمد و شمس الدین بغال و... در سروده‌های وی یافت می‌شود.
شعر او را «متصنع» خوانده و
عبدالله بن فضل الله شیرازی، نویسنده
تاریخ وصاف را فرزند او دانسته و از این رو، برخی از تذکره نویسان شرف الدین را با عزالدین
فضل الله شیرازی، پدر وصاف الحضره یکی شمرده‌اند. برای نمونه، ادوارد براون چنین پنداشته، اما با توجه به اینکه شرف الدین
فضل الله قزوینی از سادات حسینی و عزالدین
فضل الله، پدر وصاف الحضره از مردمان
شیراز بوده است، سخن او را نمی‌توان درست دانست. افزون بر این، پدر وصاف الحضره در سی سالگی شرف الدین متولد شده است و بنابراین، هیچ نسبتی میان آن دو نیست و تنها در نام (
فضل الله) و تخلص (شرف) به یک دیگر می‌مانند. باری، قزوینی در روزگار خود شاعری پرآوازه بود؛ چنان که محمد
بن بدر جاجرمی در
مونس الاحرار او را «الامام
الفاضل افتخار شعراء المتاخرین» خواند.
الترسل النصرتیه، نوشته شده، پس از ۷۲۷ ق از آثار او به شمار می‌رود؛ اما کتاب شهیر او
المعجم فی آثار ملوک العجم است که اکنون «المعجم» خوانده می‌شود. همچنین اثر دیگری به نام ثعلب و مبرد (نام‌های دو نحوی معروف) به وی منسوب است.
شرف الدین نزدیک به ۷۴۰ ق در هشتاد سالگی درگذشت.
المعجم فی آثار ملوک العجم (کتاب)
نرم افزار تاریخ اسلامی ایران، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
