• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شرف‌الدین ابوالعباس احمد بن حسن آل‌قدامه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


شرف‌الدّین ابوالعباس احمد بن حسن معروف به ابن‌قاضی الجبل، از شخصیت‌های آلِ قُدامه، می‌باشد؛ این خاندان، خاندانی فلسطینیُ‌الاصل و حنبلی‌مذهب که فقیهان، مُسندان، حافظان و قاضیان بسیاری از آن برخاستند و فعالیت علمی ــ دینی آنان در اندیشۀ اسلامی آن روزگار و گسترش مذهب‌ حنبلی تأثیر بزرگی به جای نهاد.


شرف‌الدّین ابوالعباس احمد بن حسن بن عبدالله (۶۹۳-۷۷۱ق/۱۲۹۴-۱۳۷۰م)، معروف به ابن‌قاضی الجبل.

وی در کودکی از اساعیل‌ بن عبدالرحمن فرّاء و محمد بن ‌علی واسطی و عبدالرحمن بن مؤمن حدیث شنید.
از ۷۱۰ق/۱۳۱۰م به بعد از قاضی تقی‌الدّین سلیمان و مطعّم و یحیی‌ بن سعد و دیگران حدیث شنید و از پدر و تنوخی و ابن القوّاس و ابن عساکر اجازه گرفت.
شرف‌الدّین نزد تقی‌الدّین بن تیمیّه به شاگردی پرداخت و ابن تیمیّه و قاضی تقی‌الدّین سلیمان به او اجازۀ افتا دادند.

او حدیث و نحو و لغت و اصول فقه و کلام و منطق می‌دانست
[۱] ابن رافع، تقی‌الّدین محمد، الوفیات، ج۲، ص۳۵۴، به کوشش صالح مهدی عباس و بشار عواد معروف، بیروت، ۱۴۰۲ق.    
[۲] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الدّرر الکامنه، ج۱، ص۱۳۸، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۲-۱۳۹۶ق.    
[۳] ابن طولون، محمد، الفوائد الجوهریّه فی تاریخ الصّالحیّه، ج۲، ص۴۹۱، به کوشش محمد احمد دهمان، دمشق، ۱۴۰۱ق.
و در چند مدرسه درس می‌داد.
در اواخر عمر برای تدریس در مدرسۀ سلطان حسن به مصر فرا خوانده شد. سپس به شام بازگشت و به تدریس و افتا روی آورد.
در ۷۶۷ق/۱۳۶۶م به جای جلال‌الدین یوسف بن محمد بن عبدالله مرداوی قضای حنبلیان را در دمشق به عهده گرفت، اما رفتاری ناپسند پیشه کرد و به سبب جاه‌طلبی با قاضی القضاة تاج‌الدین شافعی و برخی از حنبلیان مرداوه اختلاف پیدا کرد.
[۴] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۴، ص۳۱۷، قاهره، ۱۳۵۱ق.    
[۵] ابن طولون، محمد، الفوائد الجوهریّة فی تاریخ الصّالحیّه، ج۲، ص۴۹۱-۴۹۲، به کوشش محمد احمد دهمان، دمشق، ۱۴۰۱ق.

وی تا هنگام مرگ ریاست مذهب حنبلی و نیز قضا را به عهده داشت.

از جمله کتاب‌های وی: القصد المفید فی حکم التوکید، المناقلة فی الاوقاف و ما فی ذلک من خلاف، مسألة رفع الیدین، الفائق فی المذهب و شرح المنتفی را می‌توان نام برد. ۲ کتاب اخیر ناتمام مانده است.
[۶] ابن تغری بردی، یوسف، المنهل الصافی، ج۱، ص۲۸۴، قاهره، ۱۳۷۵ق.    
[۷] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۱۱، ص۱۰۸، قاهره، ۱۳۸۳ق.    
[۸] ابن عماد، عبدالحی، شذرات الذّهب، ج۸، ص۳۷۶، قاهره، ۱۳۵۱ق.    


۱. ↑ ابن رافع، تقی‌الّدین محمد، الوفیات، ج۲، ص۳۵۴، به کوشش صالح مهدی عباس و بشار عواد معروف، بیروت، ۱۴۰۲ق.    
۲. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الدّرر الکامنه، ج۱، ص۱۳۸، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۲-۱۳۹۶ق.    
۳. ↑ ابن طولون، محمد، الفوائد الجوهریّه فی تاریخ الصّالحیّه، ج۲، ص۴۹۱، به کوشش محمد احمد دهمان، دمشق، ۱۴۰۱ق.
۴. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۴، ص۳۱۷، قاهره، ۱۳۵۱ق.    
۵. ↑ ابن طولون، محمد، الفوائد الجوهریّة فی تاریخ الصّالحیّه، ج۲، ص۴۹۱-۴۹۲، به کوشش محمد احمد دهمان، دمشق، ۱۴۰۱ق.
۶. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، المنهل الصافی، ج۱، ص۲۸۴، قاهره، ۱۳۷۵ق.    
۷. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۱۱، ص۱۰۸، قاهره، ۱۳۸۳ق.    
۸. ↑ ابن عماد، عبدالحی، شذرات الذّهب، ج۸، ص۳۷۶، قاهره، ۱۳۵۱ق.    


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل قدامه»، شماره۴۴۸.    




جعبه ابزار